Thursday, October 30, 2008

Yangon ah Damiah an hrang

October ni 28 ni ah khan Yangon Yuhzanah Tower timi, Myenigone le Pituh Yinpyin kar a um mi kung taih cu mitha lo nih an luh hnawhhna i thil an chuah hna ti asi. Namte an i ken i, dawr chung a um mi nungak pahnih cu namte in an hmuah chih hna i cu ti cun phaisa an lak ti a si. Zan suimilam 7 hrawng ah Kawl-tulluk nih an ngeih mi Myanmar Wood Mart timi zung cu mah tiin phaisa an chuh mi hna cu asi. (Ref: DVB )

John McCain, Obama vs Kawlram

US ram hun thimnak cu arauh hlan ah adih cang lai i, aho dah US hruaitu thar a si lai ti cu alang te lai. Ni hin ni tiang ah hin Obama nih hin tlawmpal te atei deuh vak. Mah tluk in cun an i thlau theng lo mi hmuh khawh a si. John McCain a duh mi mipi zawng cu an men ve lo. Kawlram kawng kau he pehtlai in zoh ah cun, an debate lio ah hin John McCain nih Kawlram kawng a chim chih mi aum lo. Obama tunih cun Kawlram kawng abia ah a tleh chih mi hmuh khawh a si. Obama nih hin US chawlehnak remhthan ding kawng heh tiah a chim i, Tuluk ram he i rem deuh in um ding zawng in a chim. Kawlram ramkhelriantuan U Ngo Oon Myint nih cun, "Obama hi president vun si sehlaw, Tuluk he iremdeuh in rian a tuan hnga i, Tuluk ram hman in Kawlram caah rian a tuan khawh deuh theu lai tiah ruah channak kan ngei" tiah a chim.
John McCain cu Bush te party a si. Bush nih hin Kawlram kawng ah heh tiah rian a tuannak hmuh khawh ngai a si. Mah caah hin mitam ngai nih cun John McCain nih hin Kawlram democracy hmuhnak ding caah Obama nak in rian a tuan deuh lai tiah an hmuh. John McCain hi kum 2003 lio ah Dipayin buainak kawng he pehtlai in 2003 June thla chung ah" Crisis in Yangon" ti mi cabia cu National View timi cazual ah a rak tial bal. Kawlram kawng kau vawlei cung sin ah arak theihter.
by Meifar Journalist

Wednesday, October 29, 2008

Kawl Ralkap nih KNU doh ding ah an i tim

Furpi caan a dih khawh in, KNU cu Kawl ralkap nih fak ngai in tuk atimh tiasi. KNU ralkap vial te hloh khawh ding inn tuk an i zal. KNU lei zawng in an i tim cia ve ti a si. KNU hi kawlram miphun then hna lak ah cun ralkap thazang a thawng bik a ngei an si i, zei tik hmanh ah kah ngawlnak tuah aa tim lo mi an si. Uar an va um ve dah!

Tuesday, October 28, 2008

Obama thah an timh

US ramhun thimnak ah aa zuam cuahmah mi Barack Obama cu Neo-Nazi aa timi minung pahnih hna nih thah an timh ti a si. Mah cu pahnih hna cu kum 20 a simi Daniel Cowart of Bells, Tennessee, le kum 18 asimi Paul Schlesselman, of West Helena, Arkansas hna an si. Tennessee ah aum mi high school pakhat kha meithal in luhhnawh i mithah ding ah an i tinh mi a si. Minung 88 thah ding ah an i tim ti a si. Cun adang minung 14 zawng thahchih an timh hna ti asi. Meithal dawr pakhat zawng luhhnawh ding ah an i tim ti a si. Mah ti thah an timh mi hna hi minak lawng te an si i, Barack Obama zawng cu aa tel ve ti asi. Nain, US Fedaral agents pawl nih an tleih cawlh khawh hna ti asi. Mah hi kawng ah hin, Obama te campaign tuahnak nih zei hmanh lawmhnak bia le leh rulhnak an chim mi a um lo ti asi. ( Ref: AP Washington )
Nihin ni tiang ah US hruaitu ding caah thimnak an tuah cuah mah mi ah hin, Obama nih vo tam deuhpi angah cuah mah lio a si. Indianapolis le Alasaka lawng ah hin John McCain nih vo atei adang lei hi cu a teinak aum rih lo. Obama lawng te nih a lak thluah mah. Atang rihmi a caan chung ah hin John McCain nih a tei kho lai tihi ruahchannak a tlawmngai cang. Nain, adongh tikah ahodah aa tei telai ticu theih khawha si rih lo.

Rangoon ah Thlichia Ahrang lai tiah Thawngpang diklo aleng

Tu thla ni 25 ni ah khan, Ralkap cozah nih fiangfai in hlathlai hmasa lo in, Yangon khua le hmun dang cheukhat hna thlichia ahrang lai tiah loud speaker in thawng pang diklo an thanh caah, micheukhat cu thin phan thlalau in an um ti a si. Yangon khua ah hin, Danyin kone le adang tiva he aa naihnak hmun te pawl ah hin mah ti cun thinphanthlalau in an umter mi hna cu a si tisi. (RFA)

Kawlram Universal Bank kawng ah thawngthanh



Yangon le adang khuapi tamnawn ah aummi Myanmar Universal Bank(MUB) ah phaisa aa chiahmi paohpaoh 2009 March thla 31 hlan ah phaisa nan thoh dih lai tiah thawng an thanh. Cu hlan ah phaisa a thoh lomi paohpaoh cu ralkap cozah nih kanta ah kan ilak dih lai ti ah thawng an thanh. Cu tin thoh khawhnak ding hmun cu hmun khat lawng an tuah i, Yangon khua Pansoedan lam ah a um mi MUB lawng ah thoh khawh a si lai i, arak thohtu hna nih a herhmi thilri tlamtling tein langhter dih a si lai tiasi.
MUB hi kum 2005 lio ah khan ralkap cozah nih an rak khar cang mi a si. Mah hi bank a ngeitu U Tin Sein cu 2007 August thla ah khan Rithmang siai hna he aapehtlaimi upadi le phaisa aningcang loin hmannak upadi hna he antleih i, kum 10 thawng an thlak. Cutin Bank an kharnak cu kum 3 asi cang i mah chung ah hin Bank ah phaisa arak up mi paohpaoh rak chuah than ding ah thawng an thanh mi cu a si. U Kyaw Win(Khrihfa) a simi nih angieh mi Mayflower Bank zawng nihhin cuticun thawng an thanh ve. A ra lai mi December thlahlan ah phaisa nan rak thohthan khawh dihti asi. U Kyaw Win cu ralkap nih antlai manh lo. Ramdang ah azam diam. Khrihfa phungchimtu pakhat ah aa chuah. Kum 2005 ah an ralkap cozah nih Mayflower Bank hi an rak khar ve mi a si. ( Ref: New Era )

Sunday, October 26, 2008

Tlangcung miphun then hna le Kawl ralkap

Chin, Kachin, Kayin, Kareni, Mon, Rakhine le timi tlangcungmi miphun hna hi Kawl miphun he ci aa tlai lomi an si dih. Mirang rat hlan chan chung vial te cu mah tein arak iukmi miphun lawng te an si dih. Mah ram le peng khua hna kha mah bawi cio in rak iuk mi miphun lawng te an si hna. Nain, mirang ral a dih khawh in, General Aung San lam hruainak thawngin 1947 kum, Pinlung khua ah Federal Democracy Ram pakhat serti ding tiah, tlangcung miphun hruaitu hna le Aung San hruaimi tlang cung miphun hna cu an i tong hna i, hna tlaknak min an rak thut. Cu tin an rak i tinh mi Ram kawmh (Union of Burma) timi cu chun mang ah a cang. Aruang cu Aung San le adang hruaitu hna an thah ruang hna ah le, miphun alian deuh asi mi Kawl miphun hruaitu hna nih an biakam ning inn rain an tuan lo caah a si. Tlang cung miphun hruaitu hna an rak mawlh tuk ruang ah cun a si lo. An rak honest tuk bia tu a si. Ramkawm pakhat in Federal Democracy ram tak ak in vun dir kho seh law, attha tuk ding mi khi asi ko.
Tlangcung miphun hna nih an rak i ruahchan ning in thil a kal tilo tik ah, adonghnak cu hriamnaam i tleih in zalennak hmuh khawh ding, mah le sining te cothan ding ah ralhrang an rak thawh cio mi hi a si. Karen, Kachin le Shan miphun hna hi ralkap thazang athawng bik mi an rak sinain, Kachin le Shan miphun hna hi 1997 - 2000 kum karlak ah tlawmpal te te in le abu ning piin tiin, ralkap he kah ngawlnak an rak tuah dih. Karen ralkap lak ah Buddhist le Buddhist lo tiah ralkap phu hnih ah an ithen ve i Buddhist phu a si mi (DKBL) hi Kawlral kap sinah kahngawlnak an tuah ve. Cu tiin an tuah hlei hlei ah hin, Kawl ralkap he an i fonh i, Karen ralkap (KNU) cu a dohthan. Shan miphun ralkap hna hi, Hkunsa surrender atuah hnu ah hin an thazang a der thai i, an za te tiawk in kahngawlnak an tuah dih. Atu cu SSA(Southern Shan State) lawng an tang. Nain, atu kar ah hin, kah ngawlnak a tuah cia mi ralkap hna kha Kawlram cozah nih hriam tleih ter tilo ding in an timh ti a si caah, Wa ralkap hna sihna seh adang dang hna zawng an hna atla ruam hna lo i, aherh ah cun ral do ding ah timhlamhnak hna an ngei cia hna. An sakhan remh le sak hna an tuah than cuah mah ti a si. ( by Meifar )

Saturday, October 25, 2008

Salai Van Dawt Thang mual liamnak le Malaysia Chin miphun hna caah chiatni

by Meifar reporter
Malaysia ah hin Chin miphun azatein 200 hrawng an nunnak akan liamtak cang. Kawlram uknak thatlo tuk ruangah le a bikin Chin miphun hna cu kawl ralkap thalo nih akan hrem tuk ruang ah kan chuahkehnak hmun le hma cu chuahtak riang mang in, rili ral a si mi Malaysia ram tiang rak phanh a si. Micheu cu ratpah ah zalam tim ah anunnak an liam. Mi tampi cu Malaysia ram chung ah riantuan pah buin an nunnak a liam. Mah hitin anunnak a liam mi lakah hin, atam ngai mi cu ruahlopi thihnak hi a si. Kum 5 Chin miphun atlawmbik dozen khat renglo cu an thihnak ningcang fiang te theih lo in, ruahlopi thihnak in an thi tihi hmuh khawh a si. Nihin October ni 24 ah anunnak aliam mi Falam peng Cong The khuami pa akum (45)zawng hi a riantuannak hmun ah ruahlopiin a thi mi a si. Mah hi tiin, ruahlopi thih hi Chin miphun hna nih aruah awk kan theih lo mi thihnak phun pakhat a si. Ei le din ruang ah maw, umnak hmunhma thatlo ruang ah maw, riantuan rethieh tuk ruang ah maw silole lungretheih tuk ruang ah maw tihi biahal ding aum mi a si.
A karlak ah, miphun dang nih akan thah mi zawng cu an rak um ve. Cun, sizung ah operation aa tuah i a dam mi tampi an um bang i, adam thai kho tilomi an tam ngai ve. Chin miphun cu ralzam kan si caah, UN register ahmu rihlomi sizung a kai asi ah cun, amin hmanh unknown in chiah hmasa a si. Minung cazin ah telh lomi khi alo. Nain, UNHCR nih register vun tuah ah cun, mintial a si than. Operation i tuahtik ah, nunak caah zei aamahkhan(insurance) pakhat hmanh aumlo. Mah ticun, Malaysia ah Chin miphun 200 renglo cu mual an liam cang hna. Mikhua le miram asi caah, ifimtawlnak hmunhma le ruak i vuihnak tiang afawi lo ngai mi dirhmun a vun si. Cu hlan ahcun Kuala Lumpur he aa naihnak hmun asimi Cheras thlanmual timi ah hin ruak i vui khawh a si i, aa rem deuh ngai. Sihmanhseh, cu ka hmun cu hmun le hma nih akan zawt ve tilo caah, KL in suimilam 1 le cheu tluk aa hlatnak hmun ah vakal riangmang a hau cang. Seramban timi hmun ah a si i, nihin nitiang cu mah ka hmun ah cun iphumnak nawl kan ngei rih. Nihin, Oct 24 ni nikhat chung ah vuikhat tein dawtmi unau pahnih ruak thlahnak aum.

Salai Van Dawt Thang tuanbia tawi
Salai Van Dawt Thang (23) cu Mandalay ah a um mi Rev. Pa Hrang Hmung(Daina pa) le Pi Dawt Sung hna i an fapa lakah upa bik asi. 07/01/1985 ah ni ah a chuak. Unau chuahpi nu 3, pa 3 an si. 2003 kum ah tanghra a awng i, 2005 kum ah Western University of Yangon in B.Sc (Geology) in a daih. February 1, 2006 ni ah Malaysia a phan. September thla thawkka hrawng ah khan a paw a fah caah, sizung ah kalpi cawlh a si i, GHKL ah hin Operation vuithum tiang an tuah. Azawtnak azual ngai caah October 24, 2008 ni zinglei 4:23am ah Kuala Lumpur General Hospital ah a nunnak a kan liamtak.









Thantlang ah Mautaam Bawmhnak Concert an tuah

Salai Khin Maung Thein
Thantlang ah Mautaam Concert
Nihin kan ram ah Mautaam a tlungning le har nak a ton mi hna kong cu MRP nih thlakhat chung Thangtlang peng, kalay- khampat khua tiang ah reseacrh survey tuah le data colect kan lak.Mah chung cun a har tak mi khua hna kha facang pek ding a si caah kalay in 16.10.2008 ni Thangtlang kanrak phan.MRP nih ram chung ram leng ah Mautaam kong au pi le bomh nak tuah le fund kawl nak ah concert tuah ding timh tuah nak kan ngei mi zong a tu a tlam tling cang .
Mautaam concert hla sa tu hna
Mautaam concert ah hla akan sak piak tu hna cu Cung Lian Thawng, Dawt Hlei Hniang, Bil Sung, Ni Hlei Sung,Zung Iang, Sui Tha,Sui Hniang,Sui Hnim,Tha Lian Bawi hna an si.
A caan le hmun
19.10.2008 ......Zarh pi ni a si caah Thangtlang church kip sin ah Mautaam har nak kong thawng thanh pah bu in hla sak thiam hna le MRP u pa hna cu group i then in pumh nak kan ngei hna.khrihfa bu kip nih lung lomh te in biak inn a kan onh caah lunglomh nak tam pi kan ngei.Zan lei pumh nak cu na zi3.30 pm ah TBC biak inn pi ah compine pumh nak kan ngei than i can vial te MRP nih tuan vo pek a si .Ram hla le pa thiam hla deuh sak a si i mipi biak inn kan khat ko.minung 1000reng lo kan i pum.
Mautaam concert (Town hall ) pi ah tuah a si
Chun ni tlak pumh can ah pathian hla le ram hla deuh in can hmang a si i love song sak nak hmun cu Town hall ah a si cang lai ti theih hnu cun zan 7 ah thawk ding mi kha mipi cu zan lei 5.30 hrawng cu town hall hmai khat put in an rak phan cang...Thangtlang sup,commete nih Thang tlang mipi thinlung ah mi har sa mi bomh nak thinlung an ngeih le ngeih lo ti hngalh duh nak ah man hauh lo siam tawk in pek si seh tiah an ti ....Thin phang in kan um ko.Cunglian thawng le S2 band nih a lak in music thil ril vial te hmang a si.Hla sa tu pawl zong nih Mautaam caah cun ti mi he man pek hau lo tiah an ti ve...Pathiam khua kham program a si nak cu mi zei hmanh nih kan mah rian cio pei a si ti mi thinlung a langh ter..Zan 7.00pmthawk ding kan ti mi cu mipi in hmai ah an tam tuk caah tuan deuh in inn ka kan on..MRP lei kap in Van Chan Ceu nih lung lomh nak bia a chim .a dih cun thawn thanh hma sa um lo Ti le nga bang ....tiah stage hnu lei in hla sak a ra cu mipi a leng lei kap tam deuh a si caah kut ka a vun nam ciam man security tuan vo la tu sianghlei run siang hnakchia an thawng tuk caah kut ka an kham khawnh than nak a si..kut ka pahnih in on a si i mipakhat cio mah le siang tawk te pek luh a si.cheu khat cu lung thiam te in man pek ding ai ken lo mi zawng an um.cun ky 5,10,20,50,100,200,500,1000, an hun pek cio .A dongh nak ah cun mipi an tam tuk caah Towhahall khat lak te ah 2500 reng lo an si lai .a hnu le kam deuh pawl cu an dir dih.lovesong le ram hla deuh sak a si.mipi nih love song hi ti hal bang an rak hal cio ti cu chim hau lo ..hla sa tu pawl hnung zulh in an rak sak khawnh cio dih..khuaruah har ngai kan si ko.pangpar pek nak zong tuah chimh a si.
Bil Sung sak mi hla hna cu..........liam cia dawt mi, Dawt zun thuar than ning,Sian a um lo lairam, Parlak ah par siangpa hrang, Na lung ka tling rua lo ....Zung Iang sak mi.......Duh lo duh i co.Khua sik zan,Hun ka daw ve ko cang. Ni Hlei Sung sak mi...Thal ni vang caan,lairam kan zam tak lai lo,Nang re kiang um lio, Dawt Hlei Hniang sak mi... Tawh ciapar dawh ka cung zaan thlapa... Zaanghlei cawi itim cang. Ngun Doi ta, Dawt mi na dam maw,mirnag hla Cung Lian Thawng sakmi..........Dang Di ka ngai..kanmahle kan tawkcio, sem nak lung rawn khuakhat ,pacel Thawng Bawi hla saklio cu mi pilak a hum kal pah in a sak cu mi picu a pawng ah an dir an sakbawnh ve. Tha lian bawisak mi........ ka thin lungngeitu... SuiHnin sakmi....... khuachn tluang Dangin ca kan kuat, Hnuleicaan a lian cia rut hlah. Suithale SuiHniang zong nih an mahdhmi hlapakhat cio an sakve.
Mipi 2600 renglo
Mipicu 2600 reng lo an si. Town Hall ah kan i tlung lo caah a hnu lei pawlcu dir bu zoh a s. Mipicu ramhla love song sak an i ngeih tuk pin ah mau Taam bawnhnak tuahmi concert asibantukin corcert a dih tiang zei hnahnawh nakle buai nak um lo in zan 10:30 ah then siang longai in cncert pi cu dinh a hun si..
Tu hmai thla zong ah Mautaam bonh nak le Lai Par En kum (25)tling nak concert cu A hlan le Tu lio hla sak thiam pawl nih Hakha khua pi ah tuah than ding khua kham than a si caah ruah nak thazang chaw le va cio in ram le miphun dawt nak he thazang chuak cio ding in kan in sawn hna...
Mautaam Rilief Program ai awh in..
Salai Khin Maung Thein

Friday, October 24, 2008

KIA ralkap 3 Kawl ralkap nih an tleih hna

Kachin Independent Army ralkap 3 cu Kawl ralkap nih Namhti khua ah an tlieh hna ti a si. KIA cu Kawl ralkap he kahngawlnak atuah cang mi an si. Tu thla ni 15 ni ah khan, Cini sehzung ah an tleih mi hna a si. Mah cu cini sehzung cu KIA/KIO kahngawlnak a tuah hnu ah ralkap cozah nih KIO sin ah a zawrh mi a si i, KIO company a si mi Buka company nih 1997 thawk in atuah cuah mah mi a si. Mah KIA ralkap hna cu security atuan cuah mah mi an si. Kawlral kap nih cun ralkap thar an khawmh hna caah kan tleih mi hna a si ti a si. Hi kawng he pehtlai in KIO lei tuanvo ngei tu hna nih thawng pang fiang te in an thanh kho rih lo. Thla ni 14 ni zawng ah khan, KIO center a umnak Laiza khua pawng Namlung khuate ah Kachin pa Brang Aung cu KIA caah ralkap na khawmh piak hna tiah an ti i thi deng mang in an velh.

Min Ko Naing le hawi le hna Laksawng an Pek

Kawlram siang hngakchia hruaitu a si mi Min Ko Naing le hawi le hna cu Amerikan Sazate Bu(American Federation of Teachers)AFT nih upatpeknak laksawng " 2008 President's International Democracy Award" an pek hna. AFT cu American ram saza te miilion pakhat renglo aa tel mi bu a si. Ralkap thalo hna cu hriamnam lo le buaibai lo in an dohnak hna cung ah mah ti cun laksawng an pek mi hna a si. Sianghngakchia an za tein 35 cu mah laksawng cu an pek mi hna a si. Mah 88 sainghngachia pawl hi ralkap nih sualphawtnak phun 21 bak in taza an cuai cuah mah hna. Insein thawng inn chung ah thong an thlak peng rih hna.



Thawngpang zalen lobik mi ram 4 ah Kawlram aa tel

Vawlei cung ah thawngpang zalennak a um lo bik mi ram 4 an thim mi hna ah Kawl ralkap nih ahram hram in uk cuah mah mi Kawlram cu aa tel ve. RSF timi ramri umlo mi thawnghlattu hna bu nih kum 2008 caah thawnpang zalennak aumlo bik mi ramhna cazin ah mah ti cun an tial mi a si. Ram 173 ah hlethlainak an tuah i Norway, Iceland, Luxembourn hna hi thawngpang zalennak aum cem mi ram hna an si ti asi. Erteria ram hi vawlei cung ah thawpang khenkhamnak a tam bikmi ram a si. North Korea le Turkmenistan ram hna nih an zulh i apalinak ah Kawlram cu asi tiah RSF chief director Lucie Morillon nih achim.(RFA)
Kawlram ah hin thawnpang ala mi hna, ramdang ah thawngpang akua mi hna cu ralkap nih ral tak tak ah an hmumh mi hna a si. Nikum September thla buainak lio ah khan ramdang ah thawnpang a kua mi han cu biatak tein ralkap nih an ral hna i, an tleih hna thawng an thlakhna i micheu cu an umnak hmanh theih a si ti lo. Internet blogger Nay Phone Lat hi blog a ser i thawngpang atial tawn caah an tleih i tutiang thawng inn chung ah um rih ko. Adang zawng an um len rih hna. ILO ah ca atial mi hna zawng thawng thlak i hrem an si. Kawlram ah thawngpang an khen khamhnak hi a zual chin thluah mah. Internet hrim hirm hi cozah nih an tleih dih cang i, Democracy he aa pehtlaih deuh mi thawngpang a tail mi website cu ralkap nih an phih cawlh leng mang. Lai holh in tial mi blog hna, Kawl holh in tial mi blog le internte website atam deuh cu kawlram in direct in zoh khawh asi bak lo. Access deny tiah cahang sen in aa tial tawn. Yahoo mail hman khawh a si lo. Gmail zawng hi angai te tiah cun hman khawha si lo.
Free mail paoh paoh hman lo ding tiah Ralkap hruaitu hna nih hin nawl an rak chuah mi a si.

Wednesday, October 22, 2008

Zar Kanar Minthatnak Laksawng an Pek

Kawlram capo seihthiam Zar Kanar cu PEN Canada timi Canada catialtu bu nih minthatnak laksawng pakhat an pek. A laksawng min cu PEN Canada One Humanity Award 2008 ti asi. PEN Canada nih hin vawlei cung ramkip ah mah le hmuhning le ruahnak te te zalen ngai in a langhter mi hna a bawm chan cuah mah mi an si. Mah cu laksawng cu October 20 ah khan an pek mi a si.
PEN Canada hi kum 25 chung rian an tuan cang i, Zar Kanar zawng cu kum 15 chung chungtel pakhat a si ve. Laksawng peknak cu PEN Canada Opening Night Gala at the International Festival of Authors (IFOA) ah an tuah lai i, a tonak ding hmun cu an lawnter lai ti asi.
PEN bu hotu asi mi Nelofer Pazira nih "Catialtu hna hi an ruahnak le hmuhning hna zalen tein an tial ruang ah tleihkhih, hrem le thah an ing tawn. Zar Kanar zawng hi an hmuhning le pawmning kawng ah raltha ngai le fek ngai in kum saupi a dir peng khawh caah mah bantuk laksawng hi kan pek mi asi" tiah a chim.
A nih hi, catialthiam, fidi, fidi-director le capo seihthiam a si. 1988 kum lio ah acozah dodalnak phung achim caah an tleih i thla 6 thawng an thlak bal. 1990 kum lio ah an tleih than i kum 5 thawng an thlak. Kum 4 a tlak hnu ah an thlahthan. 1994 kum ah thonginn in a hung chuak nain, capo seihnak le drama tuahnak cu acozah nih an khap. 2006 kum ah hin, BBC he bia an i ruahnak ah Kawlram tithehpuai (yilawng puai) kawng he pehtlai in acozah cu a sawi caah, video zawng zeih khawh ti lo in an khen kham dih. 2007 September buainak lio ah phungki pawl rawl a pek hna caah, September 25 ni ah ralkap nih an tleihthan. October thla ah ahung chuak than. Nain, Nargis thlichia ruang ah harnak a tawng mi hna abawmhnak hna ruang ah an tleih than hawi i a tu tiang Insein thonginn ah an chiah peng ko. (Ref: Burma today)

Monday, October 20, 2008

Yangon ah Bomb apuak

Yangon khua hmun hnih ah bomb a puak tiasi. Hmunkhat cu Yankin ah asi i, Baukhtaw tlanglawng station pawng Moekaung lam ah asi. October thla ni 18 ni zanlei suimilam 7:10 ah a puak mi a si tisi. Cun, October thla ni 19 ni zanlei suimilam 5:30 ah Shwepyithar ah bomb a puak rih hui i minung pakhat a thi ti asi. Thla 18 lio a puak mi kawng cu Ralkap bawipawl chuah mi tadinca ah an chuah chih nain, Shwepyithar ah a puak mi cu an chuah chih lo ti a si. Mah hi tin bomb puak kawng ahhin NLD upa le nuhrin covo caah rian atuan mihna cu ralkap nih sual an puh hna. An tleih hna i thong inn chung ah an hrem hna ti a si. Tachilake palek leng zawng ah mah ticun bomb pakhat apuak tho tho nain, thongtla pawl an zam kho hleilo ti a si. Aluanciami September thla ah khan Kawlram chung ah bomb vuithum a puak i gas motor CNG mortor pakhat a puak. Mah ti bomb puak kawng he pehtlai in, ralkap cozah cu akenkip loah sentari an cawngh ti a si. (Ref: Burma Today)

Sunday, October 19, 2008

Karen Ralkap Upa Thar thimnak

Karen ralkap le Karen miphun bu (KNU) ah upa thar an thim hna. October thla ni 18 ni ah khan upa thar cu an thim dih mi hna cu a si. Avui 14nak congress meeting nih mah ti cun an thim mi cu a si. Chiarman ding ah Bochok Saw Ta Mala Paw a si i, Vice- Chiarman cu Phado David Tar Kapaw a si. A liam cang mi KNU GS arak si mi Phado Mhan Sha aiawh tu ding ah cun Naw Sipho Rasein an thim.

KNU hi 1947 February ni 5 ah anrak derh mi bu a si i, atu an thim mi Chairman hi a pa 7 nak a si. (RFA)

Thawngpang Khawmhsut (Oct 12-19, 2008 )

Thailand le Combodia buainak

Vawleicung thawngpang kan theih paoh ah buainak lawng te nikhat hnu nikhat in a karh chin lengmang ko cang. Atu lio hi Thailand le Cambodia ram pahnih hna cu an ramri kongah an buai ngai i, kaphnih in ralkap pawl ramri ah nai te ahkhan suimilam pakhat chung an i kap caah Cambodia ralkap 2 an thi i, Thai ralkap 5 hrawng hliam an tuar hna, tiah Combodia ralkap tuanvo ngeitu nih achim. Thai le Cambodia hi kum caan saupi chung ramri buainak ruangah ral zoh in a rak i zoh cang mi hna an si i, a tutan hi ramri vengtu dingah an chiah mi ralkap veve hna cu an i kah phahnak hi a si. Hi an i kah lio ahhin Thailand ralkap hna cu ramri um mi ralkap hna bawmh hna dingin raltuknak vanlawng (Jack Fighter)cu timh cia tein an chiah cang tiah, “Thai vanlawng ralkap Captain Maunto Skukun” nih a chim. Cambodia ram chung i a um ni Thai minung hna chanhnak dingah Thai vanlawng hna cu timh cia tein kan chiah dih cang tiah a chim chih rih. Ramri ah a um mi Thai ralkap hna cu suimilam 24 chungah nan kir dihlo a si ahcun thih le thih nung le nun tiin raldohnak hmun ah a cang lai, tiah Cambodia vuancichoh Huan Sein nih cawn ni hnih ni, October 14, 2008 ni ahkhan bia a chimnak in hi buainak hi zual lei a panh mi a si. Hi ramri buainak ruangah hin Thai rakap 84 hna cu Cambodia ramchung ah Km 1 dengmang an va lut caah Cambodia lei nih heh tiah an soisel hna. Hi buainak hi kan mah nihcun zeitik hmanh ah kan thawk hmasa lai lo i, an mah Cambodia lei an dai paoh cun kan dai ve ko lai tiah, “Thailand ralbawi Wiboonsak nih a chim.” (Ref: Bangkok Post)


Japan le India nih Kalwram an bawm

Nargis thlichia ruang ah arawkral ngaimi kawlram hmun cheukhat hna ah aherh mi sersiam thanding caah India le Japan ramhna nih an bawmh hna. Seeds Asia timi le Japan Platform hna nih mah ti bawmhnak le sersiam thannak tuan vo cu biatak tein an lak. Kawlram chung engineerbu hna he rian an tuanti hna lai ti a si. Inn le lo hna Mah tiin sersiamnak ding caah cun sianghngakchia 200 training an pek hna ti asi. Mah cu training ah cun, thlichia harnak atong lengmang mi Japan rammi hna an hmuh tawn mi zoh chih in thlichia nih ahrawhmi

hmun hna sersiam than ding ah an i zuam cuahmah mi cu a si. Mah ti rian an tuannak ah cun an caah a har bikmi cu internet hmannak aa relrem khawhlo mi hi abik in a si ti si. Thlichiah hrawhmi sersiam thannak rian an tuan cuah mah mi kawng ah tutiang ah cun cozah leiin khenkhamhnak um lem rih lo ti a si. Nain, thlichia raung ah harnak a tong mihna bomhchanhnak atuah mi NLD upa le mino cheukhat hna cu ralkap cozah nih an tleih mihna an um pah len. Thlichia ruang ah arawk bik mi peng hna cu Rangoon le Irrawaddy division hi abik in an si. I

n le lo remhthan le sak than ding caah hin, atlawmbik inkhat saknak ah US dollar 600$ a dih lai ti a si. (Ref: RFA)

Tuluk ram le Internet Hmannak

Tuluk ram chung ah internet a hmang kho mi minung sang 250(ting thawng hnih le zanga an um ti a si i. Olympic puai lio ah khan chitkhat internet hmannak zalenngai in an tuah nain, tourist pawl an tlung dih i, an internet cu heh tiah an phih than ti a si. Tuluk ram chung ah hin kum 18 atling rih lo mi cu internet hman khawh lo ding in order an chuah mi a si. Cun internet ahmang tu hna hi hman thlak dih a si lai tiah cozah leinih thawng an thanh. Kawlram bantuk in internet hi heh tiah an phih len ve. Nain, Tuluk ram hi online crime ti mi internet hmang in thil tthalo a tuah mi an tam ngainak hmun pakhat a si ve ti a si. Internet a hmang mi hi kum 2000 kum khan an tuak i alet 10 in an karh ti a si. Tuluk ram ah internet an phihnak cu GrateFirewall tiah an auh i cozah nih an duh lo mi paoh paoh cu an phih dih ti a si. (Ref: Times)


Ram thalo mincazin in N.Korea a luat

US nih puarhrang in a um mi hna bawmhtu ram cazin chungin N. Korea cu tel chih tilo dingin hnatlaknak a ngei. Hi bantukin US nih N. Korea cungah ngaihthiamnak a ngeih dingin biakhiahnak an ngeih mi hi kan i lawm ngai tiah an chim pinah an ram chungah Nuclear sernak hmun hna hrawh dih dingin N. Korea nih a ti cang mi cu ramdang palai hna zalong tein zohkhawh a si cang lai tiah :N. Korea nihcun an chim." US nih nih hi bantuk in a ngaihthiam khawhnak a sullam cu N. Korea Nuclear program a kalpi cuahmah mi kong he pehtlaih in ramdang palai hna mithmuh ah kan ngol cang timi langhternak caah N. Korea nih innka a hawng khawh cang caah a si. US nih N. Korea a ngeihthiam hna caah vawleicung bank nih N. Kore bawmhnak an phihpiaknak vialte zong an onhpiak dih than cang. A tu US nih N. Korea a ngaihthiam hna ruangah hin Japan nih US cu biatak tein a soisel ve hna. Japan finance minister Shoichi Nakagawa nihcun N. Korea ngaihthiam a si hlan, 1970-1980 kum hrawngah N. Korea ram ah Japan mi an fir mi hna an thawngpang theihter hmasa ding le hi bantuk in an ram mi an firnak hi mi puar hrang pawl tuahserhnak a si tiah a chim. N. Korea nihhin Japan mi 13 hna cu mingiatu an si tiin an rak tlaih hna i a tu tiang an umnak an thei kho ti hna lo. (Ref: Sunday Post)

Asean Fund

Asean ram hna caah Phaisa fund pakhat tuah ding caah hnatlaknak kan ngei tiah Philipines president Gloria Arroyo nih October ni 15 ni ah khan a chim. Vawlei cung ah phaisa harnak aum lio can ah hin, Asean ram hna caah ayipaw phiasa a herh mi hna caah hman ding in mah cu fund cu an tuahmi si. Washington DC ah IMF meeting an tuahnak ah adang te in Asean ram ram10 hna meeting an ngei ve I cu ticun biakhiahnak an ngeih micu a si. Mah cu fund cah cun World Bank nih US dollar 10 billion an thoh piak chung hna lai ti asi.Japan, Tuluk le South Korea ram hna zawng mah cu fund ah cun an pek ve cio ding ah Philiphine president Gloria Arroyo in forhfialnaka chim. Mah ti a yipaw fund an ngeih minih cun Asean ram hna nih an tawn cuah mah mi harnak hna caah a bawm kho tua si lai tiah ruah channak an ngei. (Ref: RFA)

Wednesday, October 15, 2008

Gambarri Sawinak Atong

Kawlram ramkhelrian sersiam than ding ah UN nih rian aa khinh mi hma akal pitu ding ah palai an thlah mi Mr. Gambarri nih "2010 tik Kawlram ralkap nih an tuah dingmi phunghram apom tiah nan ka ti mi hi a dik lo" tiah London in chuah mi The Guardian cazual editor sin ca a kuat.

Kan hnu thla ni 26 ni ah, Kate Allen nih "Fearless, not forgotten" timi cabia pakhat cu The Guardian cazual ah a ttial. Cu cabia chung ah cun Mr. Gambarri Kawlram a kalnak kawng he pehtlai in alung tlinlonak kha a langhter. Kawl ralkap lutlai hna nih an kalpi mi phunghram cu Gambarri nih indirect in alung atlinpi hna tiah a sawi. Mah tin alung tlinlonak attil mi cu Mr. Gambarri nih "A dik lo...ka hna tlak pi bia a si lo" tiah a leh rulh than.

Kate Allen nih hi ti hin a chim "
But little has come from those visits. Indeed, it could be argued that the last trip by Ibrahim Gambari has made it worse. On his last trip, he implicitly promised support for the country's elections in 2010 and endorsed the country's extremely flawed constitution, which was passed earlier this year." Read Kate Allen's article..Click Here

Kate Allen nih mah ti hin attial mi cung Mr. Gambarri cu aa lung sak lo caah, Guardian cazual ah "A si lo" tiah a lehthannak cu a si. Kate Allen cu Amnesty International UK ah Director a tuan cuah mah mi a si. A cabia chung ah hin, UN nih Kawlram ramkhelrian kawng rian an tuannak kawng ah hlawhtlinnak a um lo tikhawh a si a ti. (Ref: Guardian UK)

Monday, October 13, 2008

Nihin Kawlram Thawngpang October 13, 2008

Rangoon ah mawtaw apuak

Rangoon ah mawtaw pakhat apuak i minung tamngai an thi. Taikgyi in Tirimingalar market lei ah a kal mi Bus line132, Hilux mawtaw fate cu Insein FAO zung hmai, hlan YIT(Yangon Institute of Technology) siang inn hmai ah a puak i mawtaw chung ah aa cit mi vial te an thih dih ti a si. Mah ti mawtaw a puahnak hmun hi Insein Gyohgone ah a si Insein in vunrat ah MYC biakinn phakthlan deuh te ah a si. Chun suimilam 3: 5pm ah mah ti cun bawm cu a puah mi a cu a si. Mawtaw amawng tu le spear, cun mawtaw chung aa cit mi minung pa 5 cu an thi dih ti a si. (Ref: Irrawaddy)

Ralkap duhlonak ca aphaw mi mino pawl an tleih hna

Generation Wave timi ralkap dotu mino bu chungtel minung 4 le adang mino 4 cu ralkap nih kan hnu zarh October 9 - 10, 2008 ni hna ah khan an in cio ah an tleih hna. Mah ti ca aphaw mi mino raltha hna cu zinglei kap ah mawtaw cung hna ah an phawt i, an phawt lio ah cun ralkap minung nih an ngeit thlai hna i, zan ah an inn ah an tleih mi hna a si ti a si. Tu kum March thla in tuthla tiang ah Generation Wave mino chungtel antleih mihna an za tein 20 hrawng an si cang ti a si. (Ref: RFA)

Saturday, October 11, 2008

October, 2008 Thawngpang Khawmhsut

Maung Aye Bangladesh a tlong

Kawlram cozah a pahnihnak lutlai a si mi Second Senior General Maung Aye le a hnu zulhtu minung 55 hna cu ram pahnih karlak i hawikomhnak karhternak dingah hmalak dingin October 8, 2008 ni ahkhan nithum caam in Bangladesh leiah an kal. Bangladesh lei kap in Tuluk-Kawlram-Bangladesh ram pathum hna i pehtlaihnak kong le ramri i a um mi Rohingya ralzam hna Kawlram lei rak kuatthan dingah ceikhannak ngeihpi dingin an kal. Amah pinah upa lutlai a si mi hna cu Secretary (1) Tihah Turah Tin Aung Myint, ralbawi lutlai a si mi Second Leutanant Col. Ye Myint le vuanci 7 nih an zulh hna. Bangladesh lei kap in an ram cozah ruahnak petu lutlai a si mi Dr. Fakhruddin Ahmed he biaruahtinak le ceihkhan tinak an ngeih hna. Hi an i ceihkhan mi hna chungah abiapit ngaimi hna cu Rohingya ralzam hna Kawlram kirtthan ding le rili chungah a chuak tawn mi buainak daihternak ding, kokek thil(tabawah dahngweh), Lam cohnak ding kong le ram pahnih karlak facang i zawrhnak kong hna a si. Hitin Kawlram uktu bawi Bangladesh a tlonak kongah Kawlcozah he aa ralkah mi, mi 30 hna cu Bangladesh khuapi Dhaka ah a um mi kawlram palai zungah duhlonak an rak langhter ve hna i, a tu lio Kawlram sining le thil umtu ning hna an aupi ve hna. Atu tan an ceihkhan mi hna cungah khuaruahhar thila simi cu Kawlram nih Bangladeh leiah kum khat ah Tones (10,0000) kuat ding le kawlram chung facang cinnak Lei hna cu Bangladesh nih contract in an i tlaih canglai i, an tuan cang lai tiin, Xinghua thanhca ah an tial. Kawlram cozah hi nikum September thla chungah kan ram abuai ni thawk khan Bangladesh he i hawikomhnak ser dingah ruahnak an rak ngeih cang mi a si. (Ref: AP)

Cozah duhlonak Catlap (100,000) renglo an phawt

Atu lio hi Rangoon le Mandalay khuapi i mipi an tam deuhnak hmun ah ralkap cozah duhlonak le dohkalhnak Catlap tampi in mino cheukhat nih an Lam lai ah mipi hmuh khawh dingin an phawt. Cu an Catlap cungah cun ralkap uknak a dih kum 2008, Democracy kan hmuhnak ding kum 2008, sifahnak in kan luat kum 2008, harnak khur chungin kan luatnak ding kum 2008 tiah an tial i an phawt. Rangoon khuachung ahcun Tlanglawng dinnak hmun le Bus station, singhngakchia tuition an kainak hmun le Hlei hna ah mipi char kho dingin an phawt dih hna i, Mandalay, Irrawaddy ramthen Ma-u-ping Sianghleirun, Zakhain ramkulh Taungkoh khuapi, Peku ramthen Taungngu le Pyi khua hna ah zapi hmuh dingin an phawt hna ti a si. Hneknaknak phun zakip um hmanh sehlaw ralkap uknak a doh mi mino an um peng rih ko ti hi a tu kan tuahsernak nih hin kan langhter mi a si tiah, “88 hrinsor thar mino bu (GW) i biachimnak nawl ngeitu Ko Moe Twe nih a chim.” 88 hrinsor hna le a dang bu chungtel tampi cu ralkap nih an tlaih cang i, hneksaknak zeitluk hmanh in tam seh, an duh mi paoh tlaih thluahmah ko hna seh moni timi cu a changtu ding a um lengmang mi a si. Minung lawng an tlaih khawh lai i, a pehzulh dingmi mino cu tlaih cawk kan si bal lai lo a ti. Kan ram luatnak Ral a doh cuahmah mi mino kan um peng ko ti hi ramchung mipi nih theih buin lungdongh lo tein hmailei ah fongchin usih tiin ‘hrinsor thar kumkhat tlinnak Ni’ ahhin mipi sinah kan in theihter hna tiah, “Ko Moe Twe nihcun a chim.” (Ref: RFA)

2008 kum chungah Nobel Laksawng a hmu mi hna

German ram mi Herald zur Hausen le France ram mi Sinoussi le Luc Montagnier hna cu kum 2008 Nobel laksawng peknak ah siilei thiamnak le thinlung le thluak riantuanning kawng kau(physiology) he pehtlaih in minung nunnak ahrawk kho mi tihnung rungrul thalo an hmuh khawh caah Nobel laksawng an pek hna. Zur Hausen nih Laksawng i cheuhnih cheukhat Sweden phaisa in million 10 (ting 100)(US dollar ting 14 le 20000) ahmuh lai. A dang pahnih hna nih cun, atang mi cu zat cio ve ve in an i then lai. Cu laksawng peknak kawng cu Sweden ram Karolinska Sianghleirun in a si. Zur Hausen, kum 72, cu cancer(khensar) a chuahter kho mi rungrul thalo "human papilloma viruses(HPV)" ti mi, abik in nupawl sin ah aum tawn mi cancer a chuahter tu rungrul ahmuh khawhnak ruang ah laksawng an pek mi cu a si. Mah cu tin a hmuh khawh mi nih cun, thathnemnak tampi a chuah ter khawh. Cu zawtnak i khamhnak vaccines sii tuahnak caah tampi thathnemnak a chuahpi ti a si. Zur Hausen cu 1936 ah achuak i siilei thiamnak ah professor a rak tuah. Cun Heidelberg ah a um mi German Cancer Research Center ah Chairman le scientific director a rak tuan. Montagni, kum 76, le Barre Sinoussi, kum 61, hna cu (HIV) rungrul an hmuh khawh ruang ah upatnak laksawng an pek mi cu a si. Mah ti an hmuh khawh mi nih hin, zawtnak thalo a ngei mi hna thlawpbulnak caah a herh mi tampi a bawmh khawh lai ti a si. Tuzarh chung ah, Nobel laksawng peknak ah hin, sii lei thiamnak hi a voikhatnak cem ah an pek hmasa leng mang mi laksawng a si. Mah khawh hin Physics lei Nobel laksawng cu America rammi Yoichiro Nambu le Japan rammi hna a si mi Makoto Kobayashi le Toshihide Maskawa hna cu 2008 Nobel Prize in Physics an pek hna. Chemistry le thiamnak caah Nobel laksawng cu cacawn nithum ni ah American US scientists le Japanese research a tuah mi hna nih an hmuh. An min cu Osamu Shimomura of Japan, le US rammi Martin Chalfie and Roger Tsienn hna an si. Catial thiam lei thiamnak caah cun, France ram mi catial thiam Jean-Marie Gustave Le Clezio timi pa an pek. Cacawn nili ni ah an pek. Daihnak le Chawlehthiamnak lei lakzawng cu hmaizarh nikhat ni ah an pek te hna lai ti a si. Acung lei kan langhter cang mi bangin HIV zawtnak a ngeih mi hna caah ruahchannak nganpi a um kho cang. (Ref: BBC)

Mipi duhthimnak an tuah lio Hmatpungtin(identy card)

Kawlram ralkap nih an tuahmi phunghram pi pawmpinak caah mipi duhthimnak hramhram in an tuahter lio i an hman mi cantlompal Hmantpungtin cu a tu lio hi Kachin state Waingmaw le Moemauh khua mi hna cu cozah nawl ngeitu hna nih an lakpiak than cang caah harnak an tong cuahmah lio a si. Hitin an lakpiak mi hna hi Hmatpung thar kan i tuahpiak hna lai tiin an lakpiak mi hna a si i, a tu lio hi khualtlong mi caah cun harnak an tong liopi a si. Atu bantuk in Hmatpungtin an lakpiak hna hnu ahhin khualtlong mi hna an check tawn nak gate hna cu Hmatpungtin loin kal kho tilo dingin an phih dih cang. (Ref: RFA)

Nobel Peace Prize (daihnak a sertu) laksawng a hmutu

Kum 2008 "deihnak a sertu" Nobel Peace laksawng cu Martti Ahtisaari nih a co. A nih hi tangcheu cachim arak si i, daihnak a sertu ah aa chuah. Kum 71 a si cang i 9-10-2008 ni ah khan Nobel Peace laksawng cu an pek. Kawlram luatnak caah aa zuam cuahmah mi Daw Aung San Sugyi an rak pek mi bantuk kha a si. A nih hi UN lutlai (administration and management) rian 1987-1991 kum tiang a rak tuan i 1990 kum ah Nambia ram zalennak a hmuh khawh nak tiang rian a rak tuan kho mi a si. Kum 2005 ah hin, kum 30 chung ral aa do cang mi Aceh ralhrang pawl le Indonesian cozah karlak ah remnak aum khawhnak ding ah Finland ram ah biaruahnak a rak tuahpi hna i cu zawng cu Helsinki khua ah hnatlak minthutnak an rak ngei i tlam a rak tling. Kum 2007 kum ah Iraq ram ah aum mi Sunni le Shiite muslim hna an i remnak ding caah lam a rak sial pi hna i hnatlaknak a rak ngeih ter khawh hna. A nih hi Bosnia-Herzegovina rian tuan tu hna caah vawlei cung hmun khip daihnak conference "International Peace conference" caah Yugoslavia ram ah 1992-1993 tiang Chiarman a rak tuan i, UN Secretary-General ai awh in Yugoslavia ram caah palai 1993 ah a rak tuan. Cu ticun Yugoslav ram ah remnak daihnak umnak ding caah heh tiah arak tuan mi a si. 1991-1994 kum tiang Finling ram ah Foreign Ministry ah a rak tuah i, an ram ah kumruk chung tuanding ah an thim. Mah khawh cun Helsinki khua ah ramkip buainak bawmhchanh ding caah zung pakhat a dirh. Tuthla chung ah hin UNESCO nih ramkip daihnak sertu tiah laksawng pakhat an rak pekbal cang. (Ref: CHRON)

A bawi pahnih a that hna hnuah a mah a thi ve

October 4, 2008 ni ahkhan Rangoon ramthen Taihkyi myone ah hram a bunh mi Ke rang ralkap-Khahmahyah Battalion (707) chungah a um mi ralkap pa te cu a cunglei ralbawi pawl sinah a lungtlinlonak a um caah pahnih a that hna. Mah pa hi ralkap sawhsawh a si rih i, a min ah Kyaw Maung Shwe ti a si. Acunglei bawi pahnih a that hna hnu-ah Motor Cycle in tlik aa timh lio ah ralkap nih an bawh hna i tlakrawh tuahnak hmun ah an i kap hnu-ah amah hi a thi ve. Hi an i kap nak ahhin Ke rang ralkap (Khahmahyah) Battalion (6) i Bohmu pakhat le a dang ralkap sawhsawh pakhat fak ngaiin hma an pu hna i, a mah Kyaw Shwe Maung hi zenthong pasarih hma in a thi ve. Amah Kyaw Maung Shwe hi Zakhain(Arakan) miphun a si i, a zam lio ahhin meithal MA-1 pakhat le 9mm Pistol pakhat, kut bomb pakhat le zenthong 190 hna a zampi ti a si. Hitin an i thahnak kong hi fiangin an chim rih lo na-in an mah pumpak miphun sersetnak bia ruangah a si tiin thawngpang a leng. (Ref: Narinjara)

Wednesday, October 1, 2008

Thawngpang (September 24-28)

U Win Htain an tleih than
Daw Aung San Su Kyi caah personal officer a rak tuan piak bal mi ralkap bawi thing Win Htain cu Kathar thawnginn in an rak thlah khawh in Septermber 24, 2008 ni zing ka ah an tleih than. Zeiruang set ah dah an tleih than timi theih khawha si rih lo. A mah hi thawng inn in a chuak tiah thawng pang an theih caah, a chung le zawng nih Rangon in an va kal hnawh. Nain, Kathar khua chung ah a um mi hotel pakhat ah a tlun lio ah palek pawl nih an rak rat hnawh i an tleih than mi a si tiah NLD biachimnak nawl a ngei mi U Nyan Win nih a chim. Kawlralkap bawi pawl nih 2010 caah i ruah chih in thawng atla mi minung 9002 cu thawng inn in an chuah hna i Wi Htain le adang ramkhelrian ruang ah thawng a tla mi minung 6 hna zawng cu thawng in in an rak chuah chih hna. Cu minung pa 6 hna cu catial thiam U Win Tin, Dr. May Win Myingt, U AUng SOe Myint, U Khin Maung Suay, Dr. Than Nyein le U Than Naing hna an si. U Win Htain hi cu 1988 kum mipi buai lio ah khan NLD vice-chairman Tura U Tin O le Aung San Su Kyi hna i personal officer arak tuan piak mi hn a si. 88 buainak ruang ah 1989 kum ah an rak tleih i thonginn ah ralkap taukhlanyi hna nih an rak hrem bal cang mi a si. Mah khawh cun 1996 kum lio ah ramdang thawngpang hlathlai tu hna sin ah bia a dik lo in a chim tiah an puh i cu ticun thong an rak thlak mi a si. 1963 lio ah hin ralkap bawi Win Htain cu ralkap siang inn in a dih i, ministry of defense tang ah kum 5 rian a tuan hnu ah, ralkap nih uknak lak an timh mi a thieh caah arian in arak i phuak. (Ref: Mizzima)
Vawlei Cung Ziknawh atambik mi ram
Vawlei cung ram 180 lak ah Kawlram le Iraq ram hna hi ziknawh a ei cemmi ram an si ti a si tiah International Transparency timi bu nih September 23 ni ah khan a chim. Hmanthlak nan hmuh mi hi Rangoon he aa neih ngai mi Dedaye khua i sizung pakhat chung um tu ning asi. International Transparency nih an chimnak ah hin, vawlei cung a sifak bikmi ram hna ah hin ti dinding tiang ah phaisa ziknawh an pek tiah an chim. Vawlei cung ah a ziknawh atambik hmak an pek mi cu Somalia ram a si i, 1 hmak a hmuh. Kawlram hi 1.3 hmak in a pa hnihnak ahmuh. Chawlet a tuah mi hna le ramkip ah ahlathlai mi hna nih an chim mi cung ah chiarh chan in cuti cun ahmak an pek mi hna asi. Vawlei cung ah ziknawh a tlawmbik mi ram hna ahhin Denmark, Sweden le New Zealand ram han hi an si. Vawlei cung athiang hlim cem mi ram cu Singapore a si i, a pathumnak a thianghlim cemmi ram ah Finland ram le Sweet Zealand hna an si ti asi. (Ref: AFP)
Tuluk Ram Avuit 3 nak Arfi Cung Kainak
September 25, 2008 ni ah khan Tuluk ram nih a vuithumnak arfi cung kainak vanlawng cu an thlah khawh. Cu an vanlawng cu Shenzhou VII tiah a min sak a si. Tuluk ram i theserawn a umnak hmun ah a um mi arfi kainak lei zung Jiuquan Satellite Launch Center in the northwestern Gansu ramthen in an thlah mi asi. Minung pathum cu lawng chung ah cung an zulh. Cu hna cu Zhai Zhigang, Liu Boming and Jing Haipeng hna an si. Tuluk ram hi kum 2003 October thla in khan arficung kainak ah tei anrak ma i, arfiumnak van ah minung itel chih in a kal kho mi ram 3 lak ah aa tel ve. Tuluk ram, US le Russia lawng hi cu ti cun, arfiumnak vancung tiang vanlawng a thlah kho mi ram hna an si rih. Tuluk ram nih in 2005 October thla lio ah khan Shenzhou VI cu an rak thlah bal cang. A tu an thlah mi hi a vuithumnak a si. Tuluk ram uktu Hu Jinto nih vanlawng chung ah akal ve ding mi minung 3 cu hero, miraltha an si tiah mipi hmai ah a thang that hna. Tuluk ram nih an i uang thla tuk mi a si. Tuluk ram zeitluk in dah rian kan tuan khawh i thil kan ti khawh timi biatak te in an langhter tiah Heral Tribune nih cun a ti. Mao Zidung chan lio ah, “Tuluk ram cu arfiumnak van (space) cung ah arlu(potato) pakhat hmanh kan thlah kho rih lo tiah ngeihchiatnak bia a rak chim bal. Atulio space vanlawng ah a kal ve ding mihna caah hin, rawl aa phun dang deuh mi an ser piak hna. Vancung pakpalawng cung ah sau pi an um ding a si. Mah ti a kal ve ding mi hna (astronaut) hna i an lutlai a si mi Zhai Shigang hi misifak fa a si. An inn chung khar minung 5 an rak si i rethei ngai in khua arak sa mi an si. A mah hi a rak i zuam. A nu nih hin, meimu a reu i cu maimu reu cu a vazuar i, cu ti cun afapa hi siang inn a rakkai ter mi asi. Tu kum ah mah hitin Tuluk ram nih space vanlawng an thlah khawh mi caah hin budget zeizat an hman timi a faing rih lo. Kum 2003 lio ah hin budget 18 billion Yuan an rak dih. (Ref: International Herald Tribune)

Vawlei Cung Thil Mak Pawl
Vawlei cung ah aupa bik mi monu cu a kum 105 a si. Aruang a sau cem mi uico cu alu in amei tiang pe 7 le lehmah 6 a sau ti a si. US ram mi a si mi tarnu Adnar Paccar cu akum 114 le ni 115 a si cang ti a si i a mah hi tu lio ah vawlei cung ah a kum asau bik a nung mi a si. Bredpit le Angelina Jolie hna hi vawlei cung ah minih uarbik mi fidi mui cuang an si ti asi. Nikum ah khan cun Jenifer Anistan le Tom Cruise nih an rak hmuh i tukum ah an mah pahnih nih an lak mi a si. Mah hi vial te in avui 54nak chuah ding mi Gunness cauk ah chuah ding mi an si. Vawlei cung ah amak ngai mi thil pakat a si mi ah hin, ti tang ah catial thiam lawng te 61 an i tawng hna i meeting an tuah ti zawng aa tel ti asi. Hmanthlak ah nan hmuh mi hi vawlei cung uico asau bik cu a si. A min ah Mon Ami von der Oelmühle tiah an auh. Ashrita Farman timi pa nih hin a khabe cung ah cawhnuk dur khumhnak kuang 17 cu vuikhat chiah ah second 11 chung a chiah dih khawh mi hmanthlak a si rih. Leslative Patern timi nu cu zip in hrent chih mi beg chung ah second 7 reng lo chung a um kho ti asi.Cun vawlei cung holh rang cem mi ah Canada ram mi a si i, Saron Nun ti mi pa a si i, Shakespear tuanbia Harmless timi cu second 23 chung ah a chim dih manh ti a si. Mah pa nih a chim khawh ning hi minute pakhat ah mirang ca cafang 655 a chim khawh lai ti a si. Mi sawh sawh nih hin minute pakhat ah cafang 100 ret lawng chim khawh mi a si. (Ref: Guines Daily News)

Tuluk Ram Nightclub ah minung 43 an thi
Tuluk ram ah aummi zaminuamhnak(nightclub) cu mei a cang i minung 43 an thi i, minung 88 hrawng cu hma an pu ti a si. zarhte Kan hnu zarhteni ah khan Tuluk ram thlang lei Shenzhen khua ah ruahlopi in mei akang tiah Xinhua news nih a chim. Xinhua nih ahcim ning ah cun, nightclub ah nuamhnak an tuah nak in mei a chuak mia si a ti. Zarhpini zinglei ah khan minung 59 cu sizung ah an kal pi cawlh hna i si an thlawp cawlh hna ti asi. Cu mei kanghnak ruang he pehtlai in minung 12 cu palek nih an tleih hna ti a si. Mah kawng theng te in hlathlai ding ah hlathlai tu bu pakhat cu an derh ti a si. (Ref: China View)

Taliban Mithalo hna nih minung 140 an tleih hna
Afghanistan ram nitlak lei ah Taliban ralhrang a tho mi hna nih mi sahw sawh minung 140 reng lo cu an tleih hna. Kan hnu Zarhpini ah khan Afganistan ram Faram timi ram kulh ah an tleih mi hna si. Cu minung hna cu Bus pathum in khual a tlawng cuah mah mi an si. Ralkap umnak hmun a sa ding mi minung an si ti a si. Afakan ram upa hna nih mah minung hna rak kir than khawh ding ah heh tiah an i zuam piak cuah mah lio hna a si. Cu lio ah cun hmun dang pakhat ah an ram mi minung 6 hna i an mawtaw cu bomb nih a puah hnawh hawi hna i an thi ti asi. Cu ti bomb puahnak ruang zawng ah cun Taliban pawl cu sual puh tho tho an si. Mah hi thil a can hnu ah hin French Prime Minister Francosis Fillon nih Aafakan ram ah ralkap 100, le adng helicopter hna le hriamnam dang dang thlah cahp ding ah thawng athanh. Cu tin thawng thanh hnu ah hin, French ram i nawl ngei tu hna nih Afghanistan ram chung i a um mi France mihna le ralkap hna sau deuh um ding ah hnatlaknak vo an pek ti asi. (VOA).