Wednesday, October 1, 2008

Thawngpang (September 24-28)

U Win Htain an tleih than
Daw Aung San Su Kyi caah personal officer a rak tuan piak bal mi ralkap bawi thing Win Htain cu Kathar thawnginn in an rak thlah khawh in Septermber 24, 2008 ni zing ka ah an tleih than. Zeiruang set ah dah an tleih than timi theih khawha si rih lo. A mah hi thawng inn in a chuak tiah thawng pang an theih caah, a chung le zawng nih Rangon in an va kal hnawh. Nain, Kathar khua chung ah a um mi hotel pakhat ah a tlun lio ah palek pawl nih an rak rat hnawh i an tleih than mi a si tiah NLD biachimnak nawl a ngei mi U Nyan Win nih a chim. Kawlralkap bawi pawl nih 2010 caah i ruah chih in thawng atla mi minung 9002 cu thawng inn in an chuah hna i Wi Htain le adang ramkhelrian ruang ah thawng a tla mi minung 6 hna zawng cu thawng in in an rak chuah chih hna. Cu minung pa 6 hna cu catial thiam U Win Tin, Dr. May Win Myingt, U AUng SOe Myint, U Khin Maung Suay, Dr. Than Nyein le U Than Naing hna an si. U Win Htain hi cu 1988 kum mipi buai lio ah khan NLD vice-chairman Tura U Tin O le Aung San Su Kyi hna i personal officer arak tuan piak mi hn a si. 88 buainak ruang ah 1989 kum ah an rak tleih i thonginn ah ralkap taukhlanyi hna nih an rak hrem bal cang mi a si. Mah khawh cun 1996 kum lio ah ramdang thawngpang hlathlai tu hna sin ah bia a dik lo in a chim tiah an puh i cu ticun thong an rak thlak mi a si. 1963 lio ah hin ralkap bawi Win Htain cu ralkap siang inn in a dih i, ministry of defense tang ah kum 5 rian a tuan hnu ah, ralkap nih uknak lak an timh mi a thieh caah arian in arak i phuak. (Ref: Mizzima)
Vawlei Cung Ziknawh atambik mi ram
Vawlei cung ram 180 lak ah Kawlram le Iraq ram hna hi ziknawh a ei cemmi ram an si ti a si tiah International Transparency timi bu nih September 23 ni ah khan a chim. Hmanthlak nan hmuh mi hi Rangoon he aa neih ngai mi Dedaye khua i sizung pakhat chung um tu ning asi. International Transparency nih an chimnak ah hin, vawlei cung a sifak bikmi ram hna ah hin ti dinding tiang ah phaisa ziknawh an pek tiah an chim. Vawlei cung ah a ziknawh atambik hmak an pek mi cu Somalia ram a si i, 1 hmak a hmuh. Kawlram hi 1.3 hmak in a pa hnihnak ahmuh. Chawlet a tuah mi hna le ramkip ah ahlathlai mi hna nih an chim mi cung ah chiarh chan in cuti cun ahmak an pek mi hna asi. Vawlei cung ah ziknawh a tlawmbik mi ram hna ahhin Denmark, Sweden le New Zealand ram han hi an si. Vawlei cung athiang hlim cem mi ram cu Singapore a si i, a pathumnak a thianghlim cemmi ram ah Finland ram le Sweet Zealand hna an si ti asi. (Ref: AFP)
Tuluk Ram Avuit 3 nak Arfi Cung Kainak
September 25, 2008 ni ah khan Tuluk ram nih a vuithumnak arfi cung kainak vanlawng cu an thlah khawh. Cu an vanlawng cu Shenzhou VII tiah a min sak a si. Tuluk ram i theserawn a umnak hmun ah a um mi arfi kainak lei zung Jiuquan Satellite Launch Center in the northwestern Gansu ramthen in an thlah mi asi. Minung pathum cu lawng chung ah cung an zulh. Cu hna cu Zhai Zhigang, Liu Boming and Jing Haipeng hna an si. Tuluk ram hi kum 2003 October thla in khan arficung kainak ah tei anrak ma i, arfiumnak van ah minung itel chih in a kal kho mi ram 3 lak ah aa tel ve. Tuluk ram, US le Russia lawng hi cu ti cun, arfiumnak vancung tiang vanlawng a thlah kho mi ram hna an si rih. Tuluk ram nih in 2005 October thla lio ah khan Shenzhou VI cu an rak thlah bal cang. A tu an thlah mi hi a vuithumnak a si. Tuluk ram uktu Hu Jinto nih vanlawng chung ah akal ve ding mi minung 3 cu hero, miraltha an si tiah mipi hmai ah a thang that hna. Tuluk ram nih an i uang thla tuk mi a si. Tuluk ram zeitluk in dah rian kan tuan khawh i thil kan ti khawh timi biatak te in an langhter tiah Heral Tribune nih cun a ti. Mao Zidung chan lio ah, “Tuluk ram cu arfiumnak van (space) cung ah arlu(potato) pakhat hmanh kan thlah kho rih lo tiah ngeihchiatnak bia a rak chim bal. Atulio space vanlawng ah a kal ve ding mihna caah hin, rawl aa phun dang deuh mi an ser piak hna. Vancung pakpalawng cung ah sau pi an um ding a si. Mah ti a kal ve ding mi hna (astronaut) hna i an lutlai a si mi Zhai Shigang hi misifak fa a si. An inn chung khar minung 5 an rak si i rethei ngai in khua arak sa mi an si. A mah hi a rak i zuam. A nu nih hin, meimu a reu i cu maimu reu cu a vazuar i, cu ti cun afapa hi siang inn a rakkai ter mi asi. Tu kum ah mah hitin Tuluk ram nih space vanlawng an thlah khawh mi caah hin budget zeizat an hman timi a faing rih lo. Kum 2003 lio ah hin budget 18 billion Yuan an rak dih. (Ref: International Herald Tribune)

Vawlei Cung Thil Mak Pawl
Vawlei cung ah aupa bik mi monu cu a kum 105 a si. Aruang a sau cem mi uico cu alu in amei tiang pe 7 le lehmah 6 a sau ti a si. US ram mi a si mi tarnu Adnar Paccar cu akum 114 le ni 115 a si cang ti a si i a mah hi tu lio ah vawlei cung ah a kum asau bik a nung mi a si. Bredpit le Angelina Jolie hna hi vawlei cung ah minih uarbik mi fidi mui cuang an si ti asi. Nikum ah khan cun Jenifer Anistan le Tom Cruise nih an rak hmuh i tukum ah an mah pahnih nih an lak mi a si. Mah hi vial te in avui 54nak chuah ding mi Gunness cauk ah chuah ding mi an si. Vawlei cung ah amak ngai mi thil pakat a si mi ah hin, ti tang ah catial thiam lawng te 61 an i tawng hna i meeting an tuah ti zawng aa tel ti asi. Hmanthlak ah nan hmuh mi hi vawlei cung uico asau bik cu a si. A min ah Mon Ami von der Oelmühle tiah an auh. Ashrita Farman timi pa nih hin a khabe cung ah cawhnuk dur khumhnak kuang 17 cu vuikhat chiah ah second 11 chung a chiah dih khawh mi hmanthlak a si rih. Leslative Patern timi nu cu zip in hrent chih mi beg chung ah second 7 reng lo chung a um kho ti asi.Cun vawlei cung holh rang cem mi ah Canada ram mi a si i, Saron Nun ti mi pa a si i, Shakespear tuanbia Harmless timi cu second 23 chung ah a chim dih manh ti a si. Mah pa nih a chim khawh ning hi minute pakhat ah mirang ca cafang 655 a chim khawh lai ti a si. Mi sawh sawh nih hin minute pakhat ah cafang 100 ret lawng chim khawh mi a si. (Ref: Guines Daily News)

Tuluk Ram Nightclub ah minung 43 an thi
Tuluk ram ah aummi zaminuamhnak(nightclub) cu mei a cang i minung 43 an thi i, minung 88 hrawng cu hma an pu ti a si. zarhte Kan hnu zarhteni ah khan Tuluk ram thlang lei Shenzhen khua ah ruahlopi in mei akang tiah Xinhua news nih a chim. Xinhua nih ahcim ning ah cun, nightclub ah nuamhnak an tuah nak in mei a chuak mia si a ti. Zarhpini zinglei ah khan minung 59 cu sizung ah an kal pi cawlh hna i si an thlawp cawlh hna ti asi. Cu mei kanghnak ruang he pehtlai in minung 12 cu palek nih an tleih hna ti a si. Mah kawng theng te in hlathlai ding ah hlathlai tu bu pakhat cu an derh ti a si. (Ref: China View)

Taliban Mithalo hna nih minung 140 an tleih hna
Afghanistan ram nitlak lei ah Taliban ralhrang a tho mi hna nih mi sahw sawh minung 140 reng lo cu an tleih hna. Kan hnu Zarhpini ah khan Afganistan ram Faram timi ram kulh ah an tleih mi hna si. Cu minung hna cu Bus pathum in khual a tlawng cuah mah mi an si. Ralkap umnak hmun a sa ding mi minung an si ti a si. Afakan ram upa hna nih mah minung hna rak kir than khawh ding ah heh tiah an i zuam piak cuah mah lio hna a si. Cu lio ah cun hmun dang pakhat ah an ram mi minung 6 hna i an mawtaw cu bomb nih a puah hnawh hawi hna i an thi ti asi. Cu ti bomb puahnak ruang zawng ah cun Taliban pawl cu sual puh tho tho an si. Mah hi thil a can hnu ah hin French Prime Minister Francosis Fillon nih Aafakan ram ah ralkap 100, le adng helicopter hna le hriamnam dang dang thlah cahp ding ah thawng athanh. Cu tin thawng thanh hnu ah hin, French ram i nawl ngei tu hna nih Afghanistan ram chung i a um mi France mihna le ralkap hna sau deuh um ding ah hnatlaknak vo an pek ti asi. (VOA).