Thursday, April 23, 2009

Malaysia Thawngpang

Nizaan i an tlaihmi hna dihlak cu minung 114 an si, An tlaihmi hna chung ah Naupawi mi 2 an i tel kum tlinglo 18 an i tel, cuchung ahcun hngakchia kum khat atling rih lo mi 3 an i tel kum 2-3-4 tbk..pawl zong an i tel len hna.Imbi ah Operasi an luh lo nak hi a sau ngai , 2008 chung ah khan cun an lut hraw lo.Tutan ah pical ngai in an lut tik ah lung a caw ko. Imbi Operasi an luh ahhin hngakchia le naupawi tlaih, cun UN hmu cia tlaih hi cu 2008 an luh lio ah khan tlawmpal te a um,cuhlan dang ahcun UN card hi cu luat peng asi tawn.

Tutan i alutmi hna hi RELA zong an silo.Bandaraya Mawtawka in an ra i, ttih awk ah khin a ruah awk zong theih asilo.Siipiin mawtaw hi cu ai chok tawn mi a si caah le an mah siipiin hi cu mitlaitu ah kan ruahmi hna asilo tik ah i ralrin cia awk zong ah afawi lo ngai.

Tutan an luh cu nu le hngakchia an tam khun i lungthin a nuam lo khun ,chungkhar ning in tlaihmi zong an tlawm lo, hmunkip um Laihri tlai nih nan um hmun cio in thlaza camnak he kan bawm hram cio u.

Friday, April 10, 2009

Kawlram ah Football clup a um ve cang!

Vawlei cung hmun kip ah football club an um cio i, England/ Spain/ Italy/ Germany club pawl hi an min a thang khun i, kan nih Asia mi le lai mi nih cun England ram club pawl hi kan uar khun hna. Atu ah kan kawlram zongah Myanmar National league aum ve cang.cu hna cu,
1. Yangon United F.C ( yangon le a pawng kam)
2. Yadanarbon F.C ( Mandalay le a pawng kam )
3. Delta United F.C ( Ayeyawaddy tine le a pawng kam)
4. Magway F.C ( Magwe le a pawng kam)
5. Zeyashwemyay F.C ( sagaing in a chak lei lea pawng kam)
6. Kanbawza F.C ( shan ram le a pawng kam)
7. Ooktar United F.C le ( Pegu le a pawng kam )
8. Southern myanmar United F.C ( Tanintayi tine le a pawng kam pawl) hna an si.Hi club pawl hi kawlram chung i ( sipuazi lei luthlai ) pawl nih a cozah ttanpi-nak he an tuah mi a si i, 2009 may thla caan ceu in cun bawlung chuih an thawk cang lai. Club pakhat nih bawlung chuih thiam 15 in 24 hrawng tiang an cawk cio cang hna i, bawlung chuih thiam pawl i Club pakhat in pakhat an i thialnak man le Club a thar ah an luhnak man hna cu, Ks- ting 50 in Ks- ting 10 kar an si. Cun Bawlung achuaih-mi pawl i an lakkhah hna cu thla 1 ah Ks- 1000000/- in Ks 300000/- kar lak an si hna. Kawlram ai awh in arak chuih cang-mi pawl hna a tam deuh hi an lak-khah a sang hna i thla khat ah ting 10 a hmu mi pawl hi an si. Kawlram khan in cun an lakkhah a sang ngai tiah kan ruah hna nain English premier league i a chuih mi Rooney/ Ronaldo / Ferdinand/ lampard le Terry te pawl an lahkhah hmai ahcun nih chuak khi a si rih ko. Azei a va si zong ah Myanmar National League aum ve cang-mi cu, Lentecelhnak lei kam ah kawlram nih vawlei cung ramdang bantuk in hmai lei ah kar 1 a hlar ve cang ti khawh a si.
(by,Thangzalian Mandalay.)

Wednesday, April 8, 2009

Malaysia cozah boruak



Nizan tihni khan Malaysia Prime Minister cu Najib Tun Razak asi cang i Abdullah cu PM in ai din cang. Najib hi 2006 lio i Mongolia model nu thah ruang ah khan mipi nih zumh lo ngai mi asi caah PM akai cangka in mipi an duhning zulh colh nak ah ISA in thong atla mi 13 achuah colh hna. NGO abik in Suaram nih 1997 in an au hnawh mi ISA-Internal Security Act hrawk ding timi kha thatein kan ruah piak hna lai ati caah mipi duhning hi Abdullah nak in zul deuh phun in aum colh.

Cun Dr. Mahathir zong UMNO party ah ahung lut than cang. Najib le Mahathir hi anupi lei in chungkhat an si. Malaysia nih independent ahmuh ka in nihin tiang ah Prime Minister hi Najib he hin 6 lawng an si rih. 1958 ah Independent an hmuh i Singapor ni 1965 a achuak tak hna.

PM hmasabik tuanmi hna ah 1. Tuanku Abdul Rahman, 2. Tunku Abdul Razak le 3. Tun Hussein Onn hi unau chungkhar deuh an si dih hna. Najib hi Tunku Abdul Razak fapa asi. Cucaah Malaysia ram uktu hi Najib te chungkhar deuh hi an si dih.

NGO le TV reporter tampi nih biatak tein Malaysia ummi ramdang mi thongtlak tik ah Thailand ramri hlonh hi an doh caah hi hnu cu thongtlak tik ah ramri kuat loin saupi thong chung ah taanter afawi te. Cozah nih refugee kong hi phun dang in ruah piak nak angeih tung lo i thongtla le ramri kuat aduh fawn tung lo ahcun Laimi refugee zapi thongtla caah hin saupi thong ah taan khawh asi.

Cucaah Malaysia ah hin Laimi ( Chin miphun ) thong tamtuk kan um mi hi UNHCR nih kan dihlak in refugee cu aka pek lo pin ah ramdang in resettlement an kan laak khawh tung loin mualpho in um kan fawi te. Tilian le meikaang kar ah taan kan fawi te cang.


Dauk Seri Najib Tun Razak

KUALA LUMPUR, April 1 (Bernama) -- A team comprising police and immigration departnment officers has been set up to combat human trafficking.Inspector-General of Police Tan Sri Musa Hassan said the team was currently investigating allegations on syndicated human trafficking activities involving enforcement officers at the Malaysia-Thai border."The Malaysian Government is serious in combating human trafficking. Legal action will be taken against those involved, and we are also working closely with our Thai counterparts in the investigation, " he said in a statement here Wednesday.Musa said the police were fully committed in addressing human trafficking issues, in line with the Anti-Trafficking in Persons Act 2007 (Act) 670, which was enforced on Feb 28, last year.He said the act had taken into consideration, the United Nation's protocol to prevent, suppress and punish perpetrators of trafficking in persons, especially women and children."A tripartite meeting among the police chiefs of Malaysia, Brunei and Indonesia was convened early this year, whereby matters pertaining to trans-national crimes, particularly human trafficking, were discussed extensively, " added the IGP.In January, a foreign news agency reported that the US Senate was investigating allegations that officials in Malaysia were extorting money from foreign migrants and were linked to human trafficking.The AFP report, among others, stated that the migrants, mostly from military-ruled Myanmar, were allegedly taken by government officials to the border between Malaysia and Thailand where they were extorted or sold to human trafficking syndicates.



IGP Tan Sri Musa Hassan

Click HERE to see markets in Yangon
Click HERE to see more markets
Click HERE to see Chin State ( Myanmar )

Monday, April 6, 2009

Italy ram L'Aquila khua ah li fak ngai aa hnin



Tuzing 3:32am ah khan Italy ram Rome khuahlipi in nichuah chaklei meng 60 a hlatnak i a ummi L'Aquila khuahlipi ah lihnihnak fak ngai in a cang. Mah hi Apennine tlangkam hrawng awt in aa hninmi a si. Hikhualipi hi minung 72,948 an umnak a si i Italy ramchung ah hin tourist khualtlawng pawl zawng nih an kal huam tak tak nak hmunhma dawh ngai pakhat a si. CNN thawngthanhnak ah cun minung 100 reng lo an thi i 1500 an i hliam a ti i BBC nih cun minung 91 an thi i 1500 an i hliam a ti. Mah lihnih ruang ah hin minung 100000 hrawng hi in lo nei lo in an um tiah L'Aquila khuasa a si mi Mayor Massimo Cialente nih a chim. Inn 10000 in 15000 kar lak a hrawk i L'Aquila khuahlipi hrawng khua 26 le a dang dang pawl cu zohawktlak lo bak in a rawk ko. Hi khua ah hin December thla hnu khan voi 60 reng lo hi din te te in li a a rak i hnin pah lengmang cang an ti. Mah hi a fak tuk ko nain 1980 kum i Nepal ram a rak i hnih lio minung 3000 hrawng an thih lio tluk khan cun a fak tuk lo tiah an ti.
ref: CNN/AP


Sunday, April 5, 2009

Thawng Pang

North Korea nih Rocket a ngeih mi cu atu April (4-8) chungah hin testing in thlah ding ah timh tuahnak angei dih cang tiah ta ding nih an chimh cio. An zumhnak ahcun zaa han zarhteni kha athlah cang men lai tiah zumh cio asi-nain South Korea ta ding nih a chimhnak ahcun Van ah min-mei a tam tuk thlei ah thli zong a hrang tuk caah a thlah lo mi asi kho men tiah a chimh.

Ni khua a chiat lio ah an thlah i an awng min lo sual ahcun kan ning a zah sual lai ti anphang ruang zong ah asi kho mi a si a ti.Hi kong ahhin American,Japan, South Korea ramhna nihhin North Korea rili kam ah an hngak lio asi bantuk in Japan nih cun a tilong pahnih in hi kahrongah hin Rocket apuak tikah adip te te a tla kho tinak ah abawh ve i araktla sual a si ahcun ka kah colh ve lai ati. (Aa Bawi, Meifar)

Thawng Pang

Biaknak zalon lo bik cazin

Biaknak lei ah kawlram cu zalong lo bik pahranak ah a tel tiah American nih kan hnu zarh ah thawng a thanh. Cu thawngpang thanhnak cu vawlei cung biaknak zalonnak lei I American commission nih a thanh mi asi.Hi commission nih 2008 ca I thawng a thanh mi ahcun Khrihfa le Muslim biaknak rikhiahpiak asi bantuk in phungki hna an zalonnak zong hi a kham ve teah thawng a thanh chih.Ram kip phungki bu thailand I haotu zong nih phungki sianghleirun ah ralkap cozahan I thlak tuk tiah a ti.thonginn zong ah phungki le tilahsin zong 300 leng an um I kan hnu kum2007 buainak lio hnuah khan a tluami zaleng an si tiah biaknak lei Uh shyung bu nih an chim. Biaknak lei zalonnak kong hi 2006 in an rak thawk cang mi a si atu ah Obama zong nih athar in atheih hngalhpi.Cu Biaknak zalonh lo bik cazin ahcun kawlram, Iritrea, Iran, North, Korea, tuluk, Samdiarbia, Sudan le Uzbekistan hna an si.

Vawlei chungchiah bom chiahthlau ding

Vawlei chungchiah bom chiah ti lo ding in ni chuah thlang lei Asia nih thailand ram Bangkok khua ah kan hnu April 1-3 tiang Meeting an tuah. Asia ram chung ah vawlei cung chungchiah bom chiahmi hi a miak tuah in a ummi an tam chin lengmang caah hloh zokzok ding ah ICBL vawlei tang bom hmanak ah kham-tu bu upa pakhat nih a chim.kawlram Nepal, Sri lanka le Vietnam ah a thiami an ram tuk cang ruang ah atu bantuk in ralrinnak an pek hi asi. Acheu bom cu a luancia kum har lio chiahmi le a cheu cu nai hrawng I chiahmi ah si a ti. Kawlram Cambodia, Lao, Vietnam, Thailand, Australai, Nepal ti bantuk nichuah Asia ram in ram 17 na kai. Meeting kai mi lak ah Kawl ram lei in an chimhmi cu ara lai mi kumnga chung ah kawlra caah zeidah a ttha bik in ka tuah lai ti mi dah lo cu dikfiang in bom kong ah a chimhmi a um lo.(RFA nih a chimmi asi) (Aa Bawi Meifar)

Wednesday, April 1, 2009

Malaysia Thawngpang 02.04.2009

Malaysia Thawngpang
April 1, khuadei hlan 1 : 30am ah Malaysia Ampang i a ummi hna Mie kan miphun hawi hna le A pawng kam ummi miphun dandang hna zong Motor thongtla phorhnak 2 khat in an tlaih hna. Cu chungah Farrawn (Hakha) in minung 4, Dauchim 2,Fiarti in minung 13 an i tel ve. Nu 10 le Pa 9 an si. UN lei holh let-tu kan hawi pakhat nih (Langkap) thong an phan tiah a chim i, Fiarti nu a Boss pa nih Semenyih an phan a ti ve. Tlaihkhih mi dandang he cun tamtuk a si i aho chimmi deuh a si lai ti awk kan hngal rih lo.Keimah nih khua a dei in semenyih hi lamnaih deuh a si caah ka va kal hmnasa lai ka ti i, an caah thlacamnak in bawm cio hna u sih. An min; Tha Tin mawi, Tha iang, Maw Maw San, Hmet ki, Fam Tha Ki,Far Hliang, Zing Tha Iang, Tha Cuai, Far Hniang, ngun Hlei, bual Kung, Thawng Hnin Thang ,Sui Awi, Mang lain Hre Awi, Hrang Hmun,Than Cung,Van Hram Thang, bawi Lian hna an si.Hranhring kan hawidawt hna minung 10 hrawng hi an luh hnawh hna nain thlalang awng in an zuang i Minung 3 cu fak ngai in an i hliam, Ramlak ah an tli manh i an tlai hna lo.(Aa Bawi,meifar. Ref: Francis Za Thang Laiforum)

Saturday, March 21, 2009

Malaysia thawng pang

Malaysia Thawng pang
Malaysia thawng pang 20,03,2009 zaan-ttin suimilam 12.30 in 2.30 tiang Jln Pudu ah Operasi "Rela" an lut. Rela hi minung 50 hrawng an si "venka" 4 in-an ra cun lawhri 3 in-an ra inn cungah an kai hnawh hna i minung an tlai mi hna hi lawhri 3 an khat an si Zophei Center zong inn ka an king leng hna nain inn ka an noh hna lo caah an kir thak than hna operasi "Rela" an lutnak hmun hi laimi 100 hrawng an umnak inn a si.
Pathian dawtnak thawng in laimi umnak inn ah lut loin Ram dang mi hna inn ah an luh.Kan nih laimi cu Pathian dawtnak thawng in laimi an tlai-mi hna an um lo.Pathian nih laimi hi aa kan dawt hrimhrim ko.an tlai-mi hna hi bankala Indunisia kawlram yakhan miphun hna an si. Rela pa nih a chimhmi cu atu ah Jln pudu an lut cang a si nain hmai lei ah an lut tthan rih lai tiah a ti asinain Jln pudu lawng hi an lut lai ti-nak a si lo. Sang veng kip ah an lut ve ko lai tiah an ti tisi.
Cucaah dawtmi u,nau nu,pa kan umnak cio ah ra ring tein um cio hna uh sih Malaysia Cozah nih ka ram a thianh cang lai tiah a chim caah atu lio hi rianttuannak ah kan kal ah siseh kan tlawng lengnak kip ah raring tein um cio hna uh sih.
Atu hrawng hi Malaysia ram Kuala Lumpur khuachung ah cun mitlaihmang hna nih lam balok a tam ngai 21,03,2009 zaan lei suimilam 2.00.3.30 tiang Putrajaya lam ah an bolok Cun 13.05.2007 ni ah khan Kotaraya LRT satensian an Hobarasi an lut i ram dangmi an tlaimi hna an tam tuk caah nihin ni tiang hi cacawng ni ruk ni le zerhpi ni hi "Rela" an um peng ko Klang bus stop ah kan hnu le ah khan operasi an lut cang atu nang ah khan an lut tthan rih.
Malaysia um Lai miphun hna cu Biak inn pumhnak le hawi le kom hna sin ah "Kotaraya hi zerhte ni le zerhpi ni hi cu a hreh tuk mi a um dah ti lo cun kan kal lo ah a tha ni khat hnu ni khat Malaysia thawng pang a chia chin leng mang cang" tihi an i chimh chawn ngai mi bia a si. Kotaraya ticu KL, khuachung ah Kawlmi an i buut cemnak hmun a si.
Ram dang um Dawtmi chuah sen tti hawi Chin miphun hawi nan dih lak in Malaysia um Chin miphun kan caah thlacamanak in ra kan bawm cio uh. (A Bawi, Meifar)

Sunday, March 8, 2009

Norway khualipi Oslo ah Muslim nu nih a Hijap/ Lutuam a khanh

Tuni 08.03.09 Sunday ah Oslo S khualai( Tlawmpal ah a min an thlan deng cangmi) ah Muslim nu pakhat nih a Hijap/ a lu tuam a phawih i a khanh huar ko. 

Mah Hijap kawng hi an i ceihnak a sau ngai cang. Tuan deuh ah khan, muslim nu pakhat nih Norway ah Police a tuanding a si ah cun a lu tuam hi a tha maw tha lo ti hi ceilak an i ceih cang.

A ruang cu Police a sinak a uniform ah a tel lo ti a si. Sinain a cheu khat nih cun Muslim hi culture le tradition ( phunglam men men) a si lo i Biaknak pakhat sinnak lanhternak a si an ti ve.

Cheukhat Muslim nih cun Hijap ( lu tuam hi)nu an kan zawmhteihnak le pumpak zalawnnak a kan dawnhtu men a si an ti ve. Tuni i Sara Azmeh Rasmussen nih a lu i ummi a Hijap te a van i phawih i a van khanh ruangmang cun Muslim pawl cu an mitthli a tla len i snow ball in heh tiah Lutuam a khangtu nu cu an cheh. Ram pakhat ah tuni a cangmi hi thaizing tuanbia a si i a poi ngai ngai. Norway hi vawleicung ramdai an thim hna ah hin pa 2/3 hrawng ah a um peng. 

Cun, ruahawk a ummi cu mah ti thil pakhat an mah biaknak bak ah a cang tik ah ruahawk cu a um tak tak. Thinphang ngai ngai a si ko hih. Muslim nu pawl nih an chimnak ah cun, mah nu nih khin a Hijap Muslim a sinak khi a khanhnak in a mah le a mah a khanhmi khi a caah a tha deuh an ti nain a mah nih a thawh ve nak ah cun, ram pakhat mah pumpak zalawnnak i ka ummi cu ka vantha tuk kai nuam tuk i keimah pumpak zawng ka za a lawng tuk a ti chih. 

Cun, an biaknak kawng zawng ceilak a chim. VG thawngpanghlattu nih mah tin na lutuam na khanh tik ah Muslim pawl an thinhung dih ne hi teh nangmah le nangmah na thup lai maw hmun kaakhat ah na zam lai maw an ti i ka umnak hmun te ah ka umpeng ko lai a ti. Cu Caah cun mah thil a cangmi hi Muslim pawl nih Norway cozah nih mah nu hi an fial chawmmi a si an ti sual lai maw? Phaisa an phalh i an tuah ter an ti lai maw? Norway ram hi ramdai ah a si peng kho thai lai maw? (Ref: http://www.vg.no/ le http://www.fritanke.no/)

Wednesday, February 25, 2009

Turkey vanlawng Amsterdam ah a tla

Tu zing zinglei Europe caan 10:40am, wednesday 25.2009 hrawng ah khan Turkish Airlines Boeing 737-800, ( Airline 737 hi vawleicung ah vanlawng tha cem pawl hmanmi, cun vanlawng engine zawng a thar lawng te hmanmi minthang ngaingai an si) asimi cu Turkey khualipi Istanbul in a thawh i Netherland ram Amsterdam's Schiphol airport ah tum a timh lio ah accident a tawng. Mah hi zei ruangah a si ti hi tu tiangah fiang in theih khawh a si na lo in nikhua chiat ruang deuh puh a si. Zei caah tiah cun Europe chak lei cu a tu hi winter a lai fang pi a si i, ram tam deuh ah cun winter holiday neih cio a si. Mah vanlawng chungpi ah hin minung 130 reng lo an um . Turkish Transportation Minister Binali Yildirim le Vanzuanlawng lei pehtlai in chimnak nawl a neimi pawl nih an chimnak ah cun a hliammi cu an um nain a thi mi cu an um lo an ti nain, CNN-Turk nih cun minung pakhat a thi tak ko tiah fiang tein thawng an thanh. Cun, hmanthlatu pa pakhat nih cun, mi tampi plastic rangpi in an tuam hna i an hrilh leng ko hna ka hmuh chih ko tiah a chim ve.Vanzuanglawng lei pehtlai in chimnak nawl a nei mi nih a chimnak ah cun minung 20 a hliammi an si a ti. Sinain a dawnghnak thawngpang theihnak ah cun minung 9 an thi i tampi an i hliam khuai. Mah vanlawng pi hi a hramthawk a tlak ka ah hin, a hnu lei nih hin vawlei hi a phak hmasa ti a si. ref: CNN

Tuesday, February 10, 2009

Tuluk miphun thongtampi an i thial

Tuluk ram le Kawlram ramri hrawng ah khua a sa mi Tuluk miphun hna cu nai hrawng ah khan Tuluk ram chung lei ah athawng thawng in an i thial ti a si. Cu ka hmun cu Maiyang timi hmun a si.

Maiyang timi hmun ah hin nai te hrawng in electric le telephone line vial te an phih dih ti a si. Maiyang ah a um mi minung pakhat nih a chim ning ah cun February ni 9 le ni 10 ni lawng ah mi nung thawng tampi an i thial hna ti a si. Cu tin cun ruah lo piin hmun hma aa thial mi hna hi atlawmbik minung 4000 hrawng an si lai ti a si.
(KIA ralkap 1500 nih Kachin dohthlennak ni ah an i cerlio)
Cu ka hmun ah a um mi hna cu Tuluk ram in a ra mi electric le telephone line a hmang mi an si hna. Ruah lo piin cu hna cu an hrawhpiak tik hna ah, an thin a phang i an i thial zokzoknak a si theu lai tiah zumh a si. Micheu cu zamtim khua mawt ah an khua an chuahtak ti a si.

Maiyang hi Tuluk cozah zong nih nawl a ngei tuk lo i, Kawl cozah zong nih nawl a ngeih tuk lo nak hmun a si. KIO nih an uk cuah mah mi hmun a si. Mah cu ka hmun ah cun Tuluk ram in a ra mi mi rum cheukhat hna nih lentecelh i phaisa einak phun phun an tuah i, micheukhat a sung i a pe than kho ti lo mi pawl nai ah tamial an tleih hna ti a si. (Ref: RFA/BURMESE)

Saturday, January 31, 2009

G T I ( government technological institute) Collage Sianginn Hakha Ah An Thawk

Lai Khalpa
Jan. 26, 2009
Hakha,
 
Hakha GTI diploma sianginn cu December 15 khan an open cang nain Hakha khuchung in km (3) hlatnak hmun ah an sak caah sianghngakchia cheukhat a ke ( on foot) in a rak kaimi pawl cu ahcun an har ngaingai.
  
"Mah pine(state) chung i collage kai mi caah cun tlamtlin ngai dawh in kan ruah ko nain a hmun bel a hla tuk i bike a ngei ve lomi kan caah cun a fawi lo" tiah Hakha khuachung in a kaimi pakhat nih a chim.
Hi kong he pehtlai in  GTI sianginn rian ngeitu 
pakhat nih "Kan lu bik asimi let-tthoh Kat-tthih-kah, U Phu Tin nih February thla thok in Ferry Car ( cu-puh ) kan  damhpiak hna lai a ti ko i zeidik a lawh te lai. Cu lo ah cun a lam a hla deuh caah sianghngakchia bike a ngei lo caah  a kal kir a  fawi hrim lo" tiah a chim.
  
 
Major thim ding pa 5 an ngei i cu hna cu, Civil, Electronic Power, Electronic Communication,  Mechanical Power, le Computer Numerical Control hna an si. 
 
An sianginn rian ngeitu pakhat nih " atu lawlawse cu diploma lawng asi rih lai i kum (2) program a si, a hnu ahcun B.Tech le, B.E zong kan pek khawh colh ko hna lai" tiah a chim. 
 
Hakha GTI cu tukum hi an kai thok a si i, siangngakchia 37 an um. A kaimi hna cu Hakha, Thantlang, Falam,  Mindat, Tedim le Tonzang in an si.  saya te le zung riantuan cu a min in cun 45 hrawng an si nain a tu i a tuan taktak mi cu 22 lawng an si.


Tang  10 awngmi mark 320 cung ahmu mi poh kai khawh asi i school fee cu ks. 3000/- in an laak. 

Hi sianginn building  an sak nak hmun hi Pastor Hoi Cung Tum inn hmun a rak i cucu cozah nih by forces hmang hin a inn hmun cu an ting(chuh) i an rakmi asi. (Ref: Salai Lairamthang, Laiforum, Feb 1, 2009)
 

Monday, January 26, 2009

VOCR Issue 5, January 4th Week 2009

Voice of Chin Refugee Newsletter mah ka ah hin download khawh a si. Mah ka ah hin hmet

Sunday, January 18, 2009

Obama le US Presidential Inauguration Day

Ni thum hnu ah US ramhun a tuan dingmi, Barack Obama nih Feb. 20 ni thawk in Pu Bush cu a rian a chan cang lai. US ramhun hlun, Abraham Lincoln nih ramhun a rak tuan lai ah a tuah bantuk in Obama zong nih Philidelphia khua in tlanglawng a cit i, Washington D.C ah a rak phan. Baltimore khua a phak ah minung thong 50 reng nih an rak hngah i biachimnak a ngei. Mah hnu ah Washington khuapi ah a lut.
Beltimore khua i Obama bia a chim lio

Tuchun ah Abraham Lincoln philhlonak lungphun an tuahnak ah hlasakthiam pawl nih zaisawmrel an tuah i, mah ka ah cun an chungkhar in an ra i, bia a chim. Minung million a cheu tluk an chuak. Washington D.C khuachungah khual le lai a phan dingmi hi minung million pahnih tluk an si lai tiah an zumh. Vawleicung khuazakip in ramhun pawl, vuancichuk pawl le ramdang vuanci pawl pin ah ram aiawh in palai tampi an phan lai ti a si.

Obama Inauguration ah caah US phaisa in miliion 150 renglo a dih lai ti a si. , George W. Bush chan (2005 ) i inauguration lio ah  $42.3 million a dih. Bill Clinton chan lio (1999) ah  $33 million an rak dih ti a si. Pu Bush nih Washington D.C khua chungah Emergency a chuah i, mipi hunhimnak caah million 15 a dih lai ti a si. Obama cu mizeimaw nih an thah sual lai ti phan ah secret service pawl nih special in ramhun a cuh thawk khan an congh cang. Tutan Obama Inauguration ah hin minung million 2 in million 3 an chual lai tiah an zumh.

Abraham Lincoln nih sal zuatnak phung a hrawh i, tuanbia a tial. Dr. Martin Luther King nih a luancia mi kum 50 tluk i a rak chim lengmang mi a chunmang ( I have a dream ) cu atu hi a tling cuahmah cang. Bawi le sal cabuai pakhat ah rawl an i hrawm lai timi cu atu hi a si. Pathian nih minung hi a tluk cio in a kan ser. Obama nih a chimmi ah,  "US ah hin a si kho lomi a um lo e" a ti. US ramhun a thim lio i, telnak bia a chim lio ah siseh, nizan i, Lincoln Memorial i bia a chim lio zongah siseh, a nolh than.

Obama nih US tuanbia lawng si loin vawlei tuanbia tial a timtu a si. Miphun tleidanak vanpang, minak le mirang thleidannak vanpang, mirun le misifak thleidannak vanpang a chimtu ding a si. Minak ca lawng ah a si lo, Asian ca zongah a si, Latinos ca zongah a si, ngaktah ca zongah a si, nuhmei, pahmei ca zongah a si, mi sifak ca zongah a si, Chin miphun ca zongah a si, vawleicung mi vialte ca zongah ah a si. "US ah a si kho  lomi a um lo" timi bia nih mi lungthin a hninh hringhren. Febuary 20 ni zinglei suimlam 8 in CNN nih Live in Obama Inauguration lio kha an piah lai i, a zuanmi poah nih rak zoh cio te u, kan pum in kan i tel khawh lo hmanh ah a lang in US tuabia tial caan ah tel khawh i zuam cio hna usih.(Ref: Lairamthang, Laiforum, January 19, 2009)


VOCR Newsletter Jan 3rd week 2009

(http://www.slingfile.com/file/23613-37519703a8.html) VOCR Zarhtinchuak News letter, January zarh thumnak mah hi ka ah hin zoh khawh a si. (Mah hi ka hin hmet)

Friday, January 16, 2009

Kawlralkap nih Khrihfa Biaknak an Khen Kham Peng rih

Kawl ralkap uknak tang ah Khrihfa bu hna cu an tuar peng rih ko. Yangon ah a um mi Khrihfa biakinn pahnih cu a hramhram in ram a um mi Kawl ralkap riantuantu hna nih an khar piak hna ti a si. 

December thla 2008 chung lawng ah Rangon, Dagon Myotit ah  aum mi khrihfa buhna a si mi Dagon Joshua Church, Evangelical Baptist Church le Karen Baptist Church hna cu ralkap uktu bawi hna nih pumh an senh ti hna lo, biakinn kutka an khar piak hna ti a si.

December 22, 2008 zan ah khan Dagon Joshua Khrihfabu pastor pa cu zan ah an luh hnawh i bia an hal. Cun an biakinn ah khawmhnak tuah ti lo ding in nawl an pek ta ti a si. Cu hlei ah Nargis thlichia hranlio ah mi harsa bawmhnak caah timi phaisa cu biakinn hmunhma cawknak ding caah le biak inn saknak ding caah na hman, cun Buddhists hna Khrihfa luhter ding caah na lem sawi hna tiah sual an phawt chap bei ti a si. 

December 29, 2008 ni ah khan EBC biak inn cu YaYaKah pawl nih an khar piak hna ti a si rih. Zanlei suimilam 6pm hrawng ah YaYaKah le a dang tampi an ra i an khar ti a si. Biakinn ah pumhkhawhnak ding caah theihpinak catlap ralkap sin in raklak mi zong an zoh ter ko hna nain, an khar chih ko ti a si. A ruang zeizei chim lo in cu tin cun an khar ti a si.

Rangoon khua hmun dang dang ah a um mi inn ah tuah mi Khrihfa bu fa tete a dang dang hna zong an khar piak len hna tiah theih a si. (Ref: Chinland Guardian, 14 January, 2009, Van Biak Thang)

A thluak a leng ah a chuak mi hngakchia

Man Sien Cin le Hau Khan Khai hna i an fa te a si. Jully thla, 2008 ahg ah khan a chuak. A thluak hi a vawrhlei luzik lei ah khin ahlei in a chuak i nem duk in  aum ti a si.

An nih nupa hi 2007 lio te in UNHCR nih Ralzam sinak theihpi cangmi an si. 
An pa hnih in kum 20 reng lo ve ve lawng an si i an kum hngakchia ngai rih hna.

Hngakchia te anu hi Tonzang Khuapeng, Sielthawzang khua mi a si.

A tu lio ah hin sithlawpnakding caah phaisa a bawm kho tu an um lo caah anu hi a lungre a thei ngai. Operation tuah lo ah cun kumkhat pin a nung lai lo ti a si. A nun khawh cem ah kumkhat lawng a si lai tiah doctor nih a chim ti a si. A tu hi hngakchia cu thla 7 a si cang i a tak a lin leklek ko ti a si.

An hngakchia thlawpnak caah hin UNHCR nih phaisa bawmhmi in a zat lo ti a si. Hngakchia te i a pa hi mi damlo ngai a si ve i rian zong tthathi a ngei lo mi a si.  (Ref: MIzzima News)

An nupa in chawnh a duh mi le bawmh a duh mi hna nih phone: Man Sien Cin (ph: 016-9729610)

New York khua chung Hudson Tiva ah vanglawngpi ( Airbus)

January 15,2009 zanlei sangah khan US Airway number 1549 New York's LaGuardia airport in Charlotte, North Carolina lei a kal lio ah vate buchawih ka he a tawng i engine a hman lo ruang ah , fak ngai in hliamkhuainak a tawngding an si na tein, vanlawng mawngtu (pilot) Fred Berretta nih New York khua a ummi Hudson tiva ah vanlawngpi cu a tum ter. Mah vanlawng a engine hi ruahpak lo in a chiami a si i, vanlawng mawngtu nih hmunhma tumnak a hmuh lo caah ticung ah a tumpi mi hna a si. Mah vanlawng a mawngtu pa hi mi zapi nih an thang that ngaingai. A ruang cu accident tawn lio ah mah tluk in ruahnak kau pi a neih khawhmi hi a si. Khua chung a zuang lio ah vanlawngpi engine cu a chiat a si i, khuachung bak ah tla i, vanlawng chung a ummi passenger 155 le a chung riantuantu hna thih piin ah khuachung a tlaknak hmun i fakngai in i hlian khuainak vialte a tawngding a si caah mah ticung ah a tlakpi nak hna hi a si. Cun, mah vanlawngtu pa nih mah vanlawngpi engine a van chiah hin heh tiah passenger pawl kha a auh khenh hna i a auh khuanh piin hna ah ticung an um lio ah hin, vanlawng pi chung khan mi zapi an chuak dih cang maw tiah a zoh dih hnu lawng ah a mah hi a hnu cem ah a rak chuak. Cu caah cun, mi zapi nih mah pa hi an thang that piin ah zohchunh awk a tlakmi pilot tha pakhat a si tiah an chim. Hi pa hi US. Airforce F-4 fighter jets 1970 kum khan a mawngh hnu ah 1980 khan US Airways vanlawng mawngtu ah a cang. (Ref: CNN News)

Tuesday, January 13, 2009

SINGAPORE MINUNG PAHNIH KAWLRAM KONG HE PEHTLAI IN AN TLEIH HNA

Singapore ram,rian ttuan nak lei zung (MOM)hmai ah singapore rammi pahnih hna cu kawlram kong he pehtlai in an duh lo nak an au pi i nazi cheu hrawng an au hnu ah Police pawl nih an tleih hna.An pahnih tein T-shirt a sen mi an i hruk i kawlram kong ah a cawlcang mi hna cung i namneh nak hi ma cang uh tiah ai tial mi (signboard)i put in an duh lo nak an langh ter.Singapor cozah nih kawlram kong ah a cawlcang mi hna hi a bik in a namneh hna caah hi Singapor rammi minung pahnih hna nih hin anmah(kawlram kong ah a cawlcang mi hna) can ah an duh lo nak an langh ter hi a si tiah biaceih tu Mr. Chat nih RFA ah a chim.

Kawl ralkap cozah nih namneh in le ning cang loin mipi an uk nak cung ah Singapore ram a phan mi kawl mi hna nih an duh lonak langter in an au nak cungah singapore cozah a lung a tlin lo nak,a cozah an i peh tleih nak a that ruang ah kawl cozah duh ning in singapore cozah nih kawlram kong ah a cawlcang mi hna a work permit a piak duh ti hna lo caah singapore ram ah kum tam pi rian a tuan cang mi hna ram chung in dah an chuah cawlh lo ahcun an caah lam dang a um ti lo.Kawlram lei zong ah vakir hna sehlaw kawl cozah nih tleih i thong a thlak hna ding a fing ko.Cucaah singapore cozah nih Human right zulh nak hnga kawlram ah kuat than ding mi hna can ai ah hi hna pahnih nih an duh lo nak langhter in an au nak a si ti ah Mr.Chat nih a chim. (Ref: RFA)

Sunday, January 11, 2009

Voice of Refugee Newsletter January 2nd Week

(http://boxstr.com/files/4613533_prrux/VOCR_Jan2ndWeek_09.pdf ) Mah hi ka ah hin VOCR Newsletter mirang ca in rel khawh a si.

Saturday, January 10, 2009

Kalay Myo pawng ah vanlawng a tla

Kawlram Kalay Myoh peng Singialzaang khua le Zitacu khua karlak ah Vanlawng khualtlawng phur mi a tla an ti. Minung 70 hrawng cu thih dawh an ti a pawng kam um mi nih an ruah. Pawngkam um khua pawl tuzing khah zoh ah an i thawh nain Kawl ralkap nih an siah hna lo. A tla mi vanlawng cu Ralkap nih an kulh i hohmat an kal kho lo. (Ref: Laiforum January 8, 2009)

Somali rili cung mifir pa nga hna an covo cio he an thi

Aden Rili fonghlei(Gulf of Aden) timi hmun ah Somali miphun a si mi rili cung mifir hna minung 5 cu an covo dollor ting sawmthum cio he rili ah an pil i an thi. An nih pawl hi oil-laden Sirus Star an timi Saudi mirum hna nih meihang an phawrhnak tilawng a ngan ngai mi pakhat cu rili cung ah an rak kham i, phaisa an hal hna.

Mah cu tilawng cu thlahnih chung an hren i January 10, 2009 ni ah phaisa an hmuh khawh hnu in mah cu tilawngpi cu an thlah than ti a si. Sirus Tilawng chung ummi riantuan tu hna le a dang mi pawl hna a nunnak him te in an thlah than dih hna.

Mah tiin, tilawng phaisa a hal mi hna minung 8 hna hi tilawng cung in phaisa an covo cio an i lak hnu ah tilawng cu an kal tak. Boat a fa mite pakhat in rilikam an hung fuh than lio ah tilet he an i tong celngel i cu ticun, minung 5 hna cu an covo phaisa he ti ah an pil i an thi dih ti a si. Minung 3 belte cu ti an i lio i cu ti cun rili kam ah an chuak kho hna ti a si.

US nevi nih hman an thlak mi ah cun paracute pakhat nih mifir hna caah thil a thlak piak mi hna hmuh khawh a si ti a si.

Rili cung mifir hna nih hin Sirius Star timi tilawng cu November ni 15 ni khan lam an kham i, rili kam in meng 100 reng lo aa hlatnak ah an hren. Mah tilawng cung ah meihang $100 milion man hrawng a um i minung 25 an i tel ti a si.

US nevi nih thong an thanh ning ah cun nikum chung ah tilawng 100 reng lo cu Somali rili cung mifir hna nih lam an kham hna i phaisa an hal hna ti a si. Somali ram hi 1991 kum te in khan cozah tthathi in an ngei ti lo caah an ram hi an har sa hring hran. An ram chung milu cheu hnih cheukhat cu ramdang bawmhnak phaisa lawng an ei kho ti a si. Rilicung mifir an tam tuk hring hran i a tu lio ah hin tilawng an hren cuah mah mi dozen khat(12) hrawng an um i minung 300 hrawng an i tel chih ti a si. (Ref: Guardian Uk)

Monday, January 5, 2009

Kawl cozah nih American professor pa le a nu pi an kir ter hna

American ram Califonia i a um mi Berkeley University ah professor atuan cuah mahmi Eric Stover le a nupi Pamela Blotner hna cu kawlram tlawng ding in1.1.2009 zanlei ah Thai Airline in Yangon airport ah an rak phan i kawl cozah nih Yangon Airport in a kir ter than hna.

<---Berkely University hmanthlak


RFA thawngthanh bu nih a thanh ning ahcun Berkeley's Institute of International Studies i human rights kong ah Director a si mi Eric Stover cu luhnak nawl an pek ko nain a mah a nu pi Ms.Palema Blotner tucu luh nak nawl pe duh loin a pawng ah an dir ter tiah a thanh.Minute 15 hrawng an dir hnu ah Thai Airways lei in lutlai pakhat le Burmese Imigration lei lei in lutlaipakhat an ra i Stover i anu pi Blotner min cu kan cazin ah a um lo an ti i ai citmi vanlawng (Thai Airway)lila in an kir than.Cupin ah kawlram mi hlathlai tu lei nih an pahnih in hman zong an thlak chih hna.

Stover hi 2007 lio i Yangon U.S Embassy i Burmese American Art Exchange rak tuah ding ah Ametican ram in minung 12 le Kawlram in minung 24 an rak kham mi hna ah khan a rak i tel ve mi a si. (Ref: RFA-Burmese)

Sunday, January 4, 2009

VOCR Newsletter(Mirangca in)

VOCR Newsletter A Chuak!!!. (http://boxstr.com/files/4558283_w9ejm/VOCR_Jan1stweek_09.pdf )mah ka ah hin relkhawh a si lai. Mirang ca in a si.

Thursday, January 1, 2009

Malaysia ah Chin-Ralzam tampi an telih hna

Kum 2008 a dih ni December 31 ni zing lei suimilam 3:00am hrawng ah Malaysia ram Kallang timi hmun ah Rela operasi a lut i Chin miphun a si mi Tedimmi le Falam mi a tambik an umnak hmun ah a si i, minung 80 hrawng cu an tleih hna ti a si. Minung an tleih mi hna hi an za te zeizat set ti theih thlu a si rih lo. Thonginn dang dang cio ah an kal pi hna ti a si. UNHCR catlap le card aa tleih mi tu cu an tlai hna lo ti a si.

Mi cheunih an zumhnak ah Khrismas tuah caan ah minung luhcuah a tam caah le thawngpang a um caah pawng kam nih an report hna caah mah tihin operasi an luh hi a si ti a si. (Meifar)


Wa ralkap le Kawl ralkap hnatlaknak an hmu kho lo

Ralkap he kah ngawlnak a tuah cang mi Wah ralkap hna le Kawl ralkap hna cu December thla, 2008 chung ah ni 4 chung itonnak le biaruahnak an ngei. Kawl ralkap nichuah chaklei Major General(Bu chok) Aung Than thut cu Wa ralkap pawl tawn ding ah a va kal tu a si. A nih hi Lashio ah a um mi ralbawi a si.

Wa ralkap(UWSA) pawl cu Pansai khua, Shan ram ah a va tawn mi hna a si. Wa ralkap hi 2010 ah Kawl ralkap nih tuah ding mi election ah i tel ve ding tiah kah ngawlnak a tuah mi an si. Nain, mah hi tin an i tawnnak ah hin Wah ram cu mah tein i uknak pek ding kawng tiah rak chim cia mi kawng ah khan an lung a tlin lo ti asi. Kawl ralkap nih Wah ram cu then hnih ah then i, thlanglei Wah ram cu Kawl kuttang ah chiah peng an duh. Thlanglei Wah ram cu Thailand ram he aa tlai i chawletnak caah hmun tha ngai mi a si. Chaklei Wah ram cu Tuluk ram he aa tlaihnak Pansai peng hrawng cu a si.

Wa ralkap nih hin hriam tlaih mi cu thlah lo in, 2010 thimnak tu ah i tel ding tu hi cu an i ruah mia si ti a si. (Ref: RFA-Burmese)

Isreal le Hamas: Gaza raldohnak

Isreal le Palestine hna cu December 27, 2008 ni thawk in khan an i kap cuah mah. An i kahnak hmun hi Gaza timi hmun ah a si. Jerusalem in nitlak thlanglei rili kam ah a um mi khua pakhat ah a si. Hamas timi cu Muslim ralkap an si i, Palestine ramthar ser ding ah aa tim cuah mah i Isreal he aa rem kho thai bal lo mi an si.

An nih ram pahnih hi kahngawlnak an tuah thulh an i kah than thulh ti inn an si peng. A hnu bik kah ngawlnak an tuah hi a luan ciami thla 6 ah khan a si i, December thla ah hin kahngawlnak an tuah mi thl 6 a donghnak a si. Kahngawlnak an tuah mi a caan a dih khawh in zarhkhat hrawng a rauh ah Palestine lei nih rocket in Israel ram lei ah an kah. Mah hi kawng ah hin Israel nih Paslestine cu ralrinnak vui tampi an pek hna. Rocket 50 hrawng Israel khua te le khua pi hna ah Palestine nih an thlahhna. Mah cu ruang ah cun Israel nih hi aa sum kho ti lo i, biatak tein ral tuk in a tuk than hna. Nihin(January 2) tiang an tuk peng rih.

Mah ti hin zarh khat chung deng mang an i kahnak ah hin Palestine minung 400 reng lo cu an thi cang i, minung 1700 cu hma an pu hna ti a si. Cu tin a thi mi hna lak ah cun ralkap a si lo mi mi sawh sawh 60 hrawng an i tal i, hngakchia 34 an i tel ti a si.

Kum thar ni ah khan Israel nih bomb 2,000 pound thazang a um mi pakhat cu Hamas hruaitu minung 5 lak ah pakhat a si mi a umnak hmun ah an thlak hnawh caah a mah he a dang Hamas minung 18 an thi ti a si. (Ref: Yahoo News)